ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ ΜΕΓΙΣΤΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΟΡΤΗ - Τού Ευάγγελου Ζιάμου

 

Κατὰ τὸν Ὀρφέα, ὄπως μας λέγει ὁ Συριανός, βασιζόμενος στὰ Μεταφυσικά του Ἀριστοτέλους, ἡ πρώτη ἀρχὴ ὅλων τῶν πραγμάτων εἶναι Τὸ Ἕν, ἢ Ἀγαθόν, κατόπιν δὲ Τούτου, σύμφωνα μὲ τὴν διδασκαλία τοῦ Πυθαγόρου, οἱ δυὸ ἀρχές, αἰθὴρ καὶ χάος, ἐκδηλώνονται. Ἀπὸ αὐτὲς τὶς ἀρχές, ἡ πρώτη, ὁ Αἰθήρ, εἶναι τὸ Πέρας καί, ἡ δεύτερη, τὸ χάος, εἶναι τὸ Ἄπειρον. Στὴν συνέχεια, ἐξακολουθεῖ ὁ Συριανός, ἡ πρώτη ἔκφανσις καθὼς καὶ τὰ ἀπόκρυφα γένη τῶν θεῶν ἐκδηλώνονται. Μεταξὺ αὐτῶν, ἡ πρώτη ἐμφανὴς θεότης εἶναι ὁ βασιλεὺς καὶ πατὴρ τοῦ σύμπαντος, ὁ ὁποῖος, ἐπειδὴ εἶναι ἡ πρώτη ὁρατὴ θεότης, ὀνομάζεται Φάνης (ἰδοὺ τὰ θεοφάνεια).
Τὸ σύνολον αὐτῆς τῆς πρώτης καὶ ἀπόκρυφης γενεᾶς τῶν θεῶν, ἡ ὁποία ὀνομάζεται ἀπὸ τοὺς θεολόγους νοητὴ τριάς, ἐκπροσωπήθηκε ἀπὸ τὸν Ὀρφέα μὲ τὸ σύμβολο ἑνὸς ὠοῦ, ὅπου στὸν διαχωρισμό του ἀπὸ τὴν θεὰ Νύκτα (big bang?), ὁ θεὸς Φάνης ἐκδηλώθηκε, που ὡς ἐκ τούτου ὀνομάζεται καὶ Πρωτόγονος.
Ὁ Φάνης ἢ Πρωτόγονος, ὁ ὁποῖος ἐνυπάρχει στὸ ἄκρον τῆς νοητῆς τριάδος καὶ εἶναι κατά συνέπεια νοῦς νοητὸς καὶ ὑπόδειγμα τοῦ σύμπαντος, ὀνομάζεται ἀπὸ τὸν Πλάτωνα στὸν Τίμαιο Αὐτόζωον. Εἶναι ἡ ἀρχέγονη αἰτία ὅλης τῆς ζωῆς τῶν ζώντων καὶ συμβολικὰ ἐκπροσωπεῖται ἀπὸ τὸν Ὀρφέα καὶ κοσμεῖται μὲ τὴν κεφαλὴν κριός, ταύρου, ὄφεως καὶ λέοντος. Ὅμως ὁ Ζεύς, ὁ Δημιουργός τοῦ κόσμου, εἶναι στὴν Νοερὴ Τάξιν, ὅ,τι εἶναι ὁ Φάνης στὴν Νοητὴ τάξιν τῶν θεῶν.
Ὡς ἐκ τούτου λέγεται ἀπὸ τὸν Ὀρφέα ὅτι ὁ Ζεὺς κατάπιε τὸν Φάνη πρὶν ἀπὸ τὴν δημιουργία τοῦ κόσμου. Οἱ θεολόγοι ὑπέδειξαν μὲ μυστικὸ τρόπο τὴν συμμετοχὴ τοῦ Διὸς στὸ σύνολο τῶν πρωτογενῶν παραδειγματικῶν αἰτιῶν τῶν πραγμάτων ποὺ ὑπάρχουν ἐντὸς τοῦ Φάνητος.
Ὁ Πορφύριος, στὴν πραγματεία του «Περὶ τοῦ ἐν Ὀδύσσειᾳ τῶν Νυμφῶν Ἄντρου» μας ἐνημερώνει ὅτι ἡ Περσικὴ θεότης Μίθρας, πού συμβολίζεται ἀπό το ταῦρο, εἶναι ὁ Δημιουργὸς καὶ ὁ Βασιλεὺς τῆς γενέσεως, ὁ λόγος εἶναι προφανής, ὁ Πρωτογόνος καλεῖται στὸν Ὀρφικὸ ὕμνο ταυροπόν, καθὼς σηματοδοτεῖ τὴν πομπὴ τῶν ἰδεῶν στὴν διαμόρφωσιν τοῦ κόσμου. Ἡ ἄποψις αὐτή ἁρμόζει με τούς χρησμοὺς τῶν Χαλδαίων.
Νοῦς πατρὸς ἐρροίζησε νοήσας ἀκμάδι βουλὴ
Παμμόρφους ἰδῖας.
δηλαδὴ «Ὁ Νοῦς τοῦ πατρὸς μὲ συντριπτικὸ θόρυβο, κατενόησε μὲ ἀκμαία σκέψιν κάθε μορφὴ ἢ σχῆμα ἰδεῶν. Ὁ δὲ θόρυβος πανομοιότυπός ἐστι μὲ τὸν βρυχηθμὸν τοῦ Πρωτόγονου.
Στὸν Ὀρφικὸ ὕμνο ὁ στοῖχος ἔχει ὡς ἑξῆς,
Ὄσσων ὃς σκοτόεσσαν ἀπημαύρωσας ὁμίχλην.
Ὁ Πρόκλος, στὸ πέμπτο βιβλίο του, σχόλια ἐπὶ τὸν «Παρμενίδη» τοῦ Πλάτωνος, παραπέμπει σὲ αὐτὸν τὸν στοίχο. Μιλώντας γιὰ τὴν Νοητὴ μονάδα, ἢ τὴν κορυφὴ τῆς Νοητῆς Τάξεως, στὸ ἄκρον τῆς ὁποίας ὁ Πρωτογόνος ὑπάρχει, λέγει, «Δὲν εἶναι καθόλου θαυμάσιο ἑὰν αὐτὴ ἡ μονάδα νοεῖ τὸ σύνολον τῆς νοητικῆς πεντάδας, δηλ. οὐσία, κίνησις, στάσις, ταυτὸν καὶ ἕτερον, χωρὶς διαίρεσιν καὶ στὴν ἀπόλυτον ἑνότητα. Δεδομένου ὅτι μέσω αὐτῆς τῆς ἕνωσης ὅλα εἶναι κατὰ κάποιον τρόπο ἕνα. Ὅλα εἶναι χωρὶς διαχωρισμό, σύμφωνα μὲ μία σκοτεινὴ ὁμίχλη, ὄπως ἰσχυρίζεται ὁ θεολόγος. Ἀδιάκριτων πάντων ὄντων κατὰ σκοτόεσσαν ὁμίχλην. Ὅπου οἱ δυὸ τελευταῖες λέξεις ἀποτελοῦν μέρος τοῦ Ὀρφικῶν ὕμνων εἰς Πρωτόγονον.
Ἀλλὰ ὁ λόγος γιὰ τὸν ὁποῖο ὁ Πρωτόγονος ἢ Φάνης, λέγεται ὅτι ἐξάγνισε τὴν ὄρασιν ἀπὸ τὴν ὁμίχλη τοῦ σκότους, εἶναι ὅτι οἱ κύριες αἰτίες τῶν πραγμάτων ποὺ βρίσκονται στὶς θεότητες πρὶν ἀπὸ αὐτὸν ὑφίστανται ἄρρητον ἕνωσιν, ὅπου ὅλα εἶναι μέσα σὲ ὅλα καὶ ἐκπορεύονται μέσω αὐτοῦ σὲ νοητὸν φῶς.
Ὁ Πρωτόγονος, εἶναι ὁ νοητὸς νοῦς, πολὺ ὀρθὰ ὁ Ὀρφικὸς Ὕμνος τὸν ἀναφέρει «ἀνταύγην ἐλίκωπον», τὸ νοητόν, λόγω τῆς ἀπόκρυφης ὕπαρξής του ὑποδεικνύεται ἀπὸ τὸ Ἐλίκωπον, ἀνεκδήλωτον (ἐν δυνάμει) ἀλλὰ ὁ νοῦς ὑποδεικνύεται ἀπὸ τὸν Ἀνταύγην ὀφθαλμὸ καὶ τὴν λάμψιν: εἶναι ἑπομένως ἡ πρόνοια τοῦ νοὸς νὰ δεῖ καὶ νὰ ἐκπορευθεῖ ὡς φῶς.

Evangelos Ziamos