ΟΒΕΛΙΑΣ
Ὀβελίας ο σημερινός λεκτικός τύπος μας από το ὀβελός, τοῦ ὀβελοῦ, που ήταν η σούβλα.
Στην Α ραψωδία της Ιλιάδας, ο ιερέας του Απόλλωνα, ο Χρύσης, προσφέρει θυσία στον θεό και στη συνέχεια οι Αχαιοί ετοιμάζουν τα κρέατα, που θα φάνε οι στρατιώτες, αφού πρώτα τα περάσουν σε σούβλες (ἀμφ' ὀβελοῖσιν ἔπειραν, στ. 465). Αυτές οι σούβλες είναι οι οβελοί, που στα αρχαία χρόνια, αλλά και στα νεότερα ήταν ξύλινοι και αποτελούσαν απαραίτητο μέρος του οικιακού εξοπλισμού.
Έμοιαζε με σούβλα, γιατί η απόληξή της ήταν οξεία, μυτερή. Διάσημος οβελίσκος είναι αυτός του Θεοδοσίου του Α', τον οποίο μετέφερε στην Κωνσταντινούπολη από την Αλεξάνδρεια, και τον τοποθέτησε στον ιππόδρομο το 390 μ. Χ. Εξάλλου, η συνήθεια αυτή να κατασκευάζουν κωνικού σχήματος κολόνες ανήκε στους Αιγυπτίους. Ὀβελίσκος, επίσης, ήταν και το μυτερό σκέλος του διαβήτη.
Ο ὀβελός, όμως, ήταν και μια οριζόντια γραμμή, που αργότερα απέκτησε πάνω και κάτω δυο τελείες (έγινε ὀβελός περιστιγμένος) και σημείωνε ότι κάποιο τμήμα ενός κειμένου, κυρίως φιλοσοφικού, δεν ήταν γνήσιο. Και σήμερα κάνουμε λόγο για εξοβελισμό φράσεων που δεν θεωρούμε ότι ανήκουν σε ένα κείμενο. Στην περίπτωση αυτή χρησιμοποιούμε δυο αγκύλες, για να δηλώσουμε ποιο κομμάτι θέλουμε να εξοβελίσουμε, επειδή είναι νόθο.
Εξοβελίζουμε, δυστυχώς, και φίλους,
Εδώ, όμως, λεξιλογούμε και θα θυμίσουμε ότι οι αρχαίοι μας αγαπούσαν και τον ὀβελίαν ἄρτον, το σουβλιστό ψωμί. Είχαν, και το ὀβελισκολύχνιον, ένα ραβδί, δηλαδή, που έμοιαζε με οβελό, για να τοποθετούν οι στρατιώτες τα λυχνάρια τους.
Οβελός εξακολουθεί να είναι η σούβλα. Βέβαια, στην γλώσσα των όπλων οβελός ονομάζεται και η μεταλλική ράβδος, με την οποία καθαρίζουν το εσωτερικό της κάννης ενός όπλου.
Σήμερα στην καθομιλουμένη, είναι μόνο το ψητό αρνί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου