ΤΙ ΕΣΤΙ ΤΕΧΝΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΑΝ ΤΑ ΑΓΑΛΑΜΑΤΑ.

Η ΜΥΣΤΗΡΙΑΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΑΓΑΛΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗ ΥΠΗΡΞΕ ΜΟΝΟ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ .ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΚΑΤΙ ΑΠΛΟ Η ΤΕΧΝΗ ΣΕ ΕΚΕΙΝΗ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ,ΑΛΛΑ ΒΥΘΙΖΟΝΤΑΝ ΣΕ ΥΨΗΛΟΤΕΡΑ ΝΟΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΝΝΟΙΕΣ.ΑΥΤΟ ΜΑΣ ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΕΙ ΚΑΙ ΜΑΣ ΔΙΔΑΣΚΕΙ ΤΟ ΑΚΟΛΟΥΘΟ ΑΡΘΡΟ.ΕΤΣΙ ΠΗΡΑ ΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ ΝΑ ΤΟ ΜΟΙΡΑΣΤΩ ΜΑΖΙ ΣΑΣ ΚΑΙ ΓΙΑ ΔΙΑΔΟΣΗ ΣΕ ΟΣΟ ΠΙΟ ΠΟΛΛΟΥΣ ΓΙΝΕΤΑΙ.Η ΤΡΑΓΙΚΗ ΕΙΡΩΝΕΙΑ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΤΟΥ ΦΩΤΟΣ ,ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ .ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ,ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΠΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕ ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΕΙΝΑΙ ΟΤΙ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙ ΕΔΩ ΚΑΙ ΑΙΩΝΕΣ ΜΙΑ ΘΡΗΣΚΕΙΑ Η ΟΠΟΙΑ ΕΙΧΕ ΤΟ ΘΡΑΣΟΣ ΝΑ ΟΝΟΜΑΣΕΙ ΕΚΕΙΝΟΥΣ ΤΟΥΣ ΦΩΤΙΣΜΕΝΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΕΙΔΩΛΟΛΑΤΡΕΣ,ΟΠΩΣ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΑΤΕΙ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ.ΕΚΕΙΝΟΙ ΚΑΠΟΤΕ ΓΚΡΕΜΙΣΑΝ ΔΙΑ ΤΗΣ ΒΙΑΣ ΤΟΝ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΠΟΥ ΥΠΗΡΞΕ ΕΠΑΝΩ ΣΤΟΝ ΠΛΑΝΗΤΗ.ΕΚΕΙΝΟΙ ΚΑΤΕΣΤΗΣΑΝ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΑΜΟΡΦΩΤΟΥΣ ΚΑΙ ΔΟΥΛΟΥΣ ΕΝΟΣ ΘΕΟΥ,ΕΚΕΙΝΟΙ ΟΔΗΓΗΣΑΝ ΤΗΝ ΧΩΡΑ ΤΟΥ ΦΩΤΟΣ ΣΤΟΝ ΣΚΟΤΑΔΙΣΜΟ ,ΑΦΟΥ ΤΗΝ ΚΑΤΕΣΤΡΕΨΑΝ ΣΧΕΔΟΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΚΑ ,ΘΕΛΗΣΑΝ ΝΑ ΑΦΑΝΙΣΟΥΝ ΤΟ ΦΩΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΣΚΕΨΗ.ΚΑΤΕΣΤΡΕΦΑΝ ΝΑΟΥΣ ΚΑΙ ΑΓΑΛΜΑΤΑ ΕΠΕΙΔΗ Η ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ ΤΟΥΣ ΔΕΝ ΕΦΤΑΝΕ ΝΑ ΣΥΛΛΑΒΟΥΝ ΤΑ ΥΨΗΛΑ ΝΟΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΑΡΑΤΙΘΕΝΤΑΙ ΠΑΡΑΚΑΤΩ.ΜΕΛΕΤΗΣΤΕ ΤΟ ΠΡΟΣΕΚΤΙΚΑ ΓΙΑ ΝΑ ΚΑΤΑΛΑΒΟΥΜΕ ΤΙ ΕΣΤΙ ΤΕΧΝΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΑΝ ΤΑ ΑΓΑΛΑΜΑΤΑ.
Η μυστηριακή γλώσσα
του σώματος των αγαλμάτων !!!
Ο Ερμής Του Πραξιτέλη ~ Μουσείο Ολυμπίας. (ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ)
Κατά τον Πορφύριο. " Περί της εξ Αγαλμάτων Φυσιολογίας"
Φυσιο-λογικός είναι ο σύμφωνος προς την λογική της φύσεως , ο κατά την υγιά φύσιν υπάρχων ,γινόμενος ή εξελισσόμενος. Είναι ο μετέχων της Φύσεως και της Λογικής.
Τα αγάλματα ,ιδίως αυτά που απεικονίζουν τους Θεούς, εδημιουργούντο από Καλλιτέχνες μυημένους στον συμβολισμό και συνήθως υπό την εποπτεία ιερέως της αντίστοιχης θεότητας .
Αποτυπώνουν μία ξεχασμένη σε μας σήμερα μυστηριακή "γλώσσα του σώματος" η οποία μετέδιδε πληροφορίες κατ΄ ευθείαν στο υποσυνείδητο αυτού που εθεάτο το άγαλμα.
Τα αγάλματα των Θεών είναι Τύποι ,ανώτερα κοσμικά πρότυπα, αλλά και υπόμνηση εκθεωτικού σταδίου για τις εξελιγμένες ψυχές του πλανήτη Γη.
Για κάποιον που γνωρίζει την αγαλματική "γραφή" υπάρχει η δυνατότητα να αντλήσει μυστηριακές γνώσεις και πληροφορίες υψίστης σημασίας.
Αυτό ακριβώς σημαίνει και η λέξη άγαλμα.
Παν εφ΄ ω τις αγάλλεται (Ησύχιος).
Δηλαδή ,κάθε τι με το οποίο κανείς αγάλλεται ,γεμίζει από χαρά και θαυμασμό.
Τα αγάλματα συντηρούσαν - και ακόμα συντηρούν- αυτή την μυστηριακή δόνηση στο αντίκρυσμά τους . Αλλά όπως κάθε επικοινωνία ,έτσι και αυτή ,απαιτεί ένα ειδικό συντονισμό μεταξύ πομπού και δέκτου.
Όσοι αποδίδουν τον πρέποντα σεβασμό στους θεούς ,δεν πιστεύουν ότι ο θεός βρίσκεται στο ξύλο ή στον λίθο ή στον χαλκό από τον οποίο κατασκευάζεται το ομοίωμά τους ,ούτε θεωρούν ότι αν ακρωτηριασθεί ένα μέρος του αγάλματος μειώνεται η δύναμις του θεού.
Τα ομοιώματα και οι ναοί ιδρύθηκαν από τους προγόνους μας για την διαρκή υπενθύμιση της υπάρξεως των θεών .
Για να παρέχουν την δυνατότητα σε όσους φοιτούν εκεί να ανάγονται στην έννοια του θεού με συστηματική εργασία και καθαρό βίο και σε όσους προσέρχονται εκεί, να μπορούν να απευθυνθούν στον θεό με προσευχές και ικεσίες ,ζητώντας από αυτόν ότι έχει ο καθένας ανάγκη.
Και πραγματικά ,εάν κάποιος φτιάξει την εικόνα ενός φίλου ,δεν πιστεύει βεβαίως ότι ο φίλος του βρίσκεται μέσα στην εικόνα ούτε ότι τα μέλη του σώματός του έχουν εγκλεισθεί μέσα στην ζωγραφιά ,αλλά θεωρεί ότι μέσω της εικόνας δείχνει την τιμή που αποδίδει στον φίλο του.
Όσον αφορά δε στις θυσίες που προσφέρονται στους θεούς, αυτές περισσότερο αποτελούν δείγμα της διαθέσεως των θρησκευόντων και εκδήλωση ευγνωμοσύνης προς τους θεούς,
...παρά απονομή τιμής σε αυτούς, και είναι εύλογο τα αγάλματά τους να έχουν ανθρώπινα σχήματα ,επειδή ο άνθρωπος θεωρείται ότι υπερέχει σε κάλλος όλων των ζώων και αποτελεί εικόνα του θεού.
Τους θεούς τους "κουβαλάμε" μέσα μας . είναι οι Ελλόγιμοι που έπλασαν το σώμα μας και μπορούμε εξασκώντας την προσοχή μας , να ανακαλύψουμε τις εκδηλώσεις τους.
Κάθε θεός έχει την ιδιαίτερη ακτίνα περιοχή δράσεώς του μέσα στο σώμα μας.
Οποιος τους αρνείται ,ουσιαστικά αρνείται την ίδια του την ύπαρξη και την παραδίδει βορά στα χέρια ανελέητων τυράννων.
Κανένας θεός δεν θέλει τον άνθρωπο "δούλο" του . Αποτελεί ύβριν να το σκέφτεται και να το λέει κάποιος ,πόσο μάλλον να το υποστηρίξει κιόλας.
Εμείς αυτό που οφείλουμε να κάνουμε έναντι των θεών είναι να γρηγορούμε και να εργαζόμαστε με προσήλωση στο ουράνιο πρότυπό τους, μεταλλάσσοντας τις βαρύτερες ενέργειες και εκδηλώσεις μας σε ανώτερες και τελειότερες με απώτερο σκοπό να μετατρέψουμε την σκοτεινή και ερεβώδη ύπαρξή μας σε φωτεινή και ακτινοβολούσα.
Τα αρχαία αγάλματα ,ιδίως αυτών των θεών ,υπηρετούσαν αυτόν τον σκοπό, συντηρούσαν την επαφή με τα ουράνια πρότυπα και βοηθούσαν τους μαθητευόμενους να τα οραματίζονται τέλεια. Κάτι που σήμερα έχει χαθεί και αντί για αρχέτυπα καλούμαστε να μιμηθούμε πλήθος κακεκτύπων.
Η λέξη άγαλμα είναι αρχαιοτάτη. Συναντάται μία φορά στην Ιλιάδα και έξι φορές στην Οδύσσεια.
Στα Ορφικά την συναντάμε μία φορά στον Ύμνο της Σελήνης ,
η οποία αποκαλείται από τον Ορφέα " νυκτός άγαλμα".
Η αρχική της σημασία είναι…
"κόσμημα στόλισμα, αφιέρωμα στους θεούς".
Στην ραψωδία μ της Οδύσσειας ,η σημασία της σχεδόν ταυτίζεται με ότι σήμερα αντιλαμβανόμαστε με την λέξη αυτή…
Ηελίω Υπερίονι πίονα νηόν τεύξομεν , εν δε κε θείμεν αγάλματα πολλά και εσθλά.
μεταφρ. [ Στον Υπερίωνα Ηλιο πλούσιο ναό θα κτίσουμε και εντός του θα θέσουμε αγάλματα πολλά και ωραία. ]
Μετά τον Ομηρο η σημασία της λέξεως μετακινήθηκε περισσότερο προς την λατρεία και την σχέση του ανθρώπου με το θείο , με τον κόσμο του Θαυμαστού και του Ωραίου.
Στους αττικούς συγγραφείς έχει την σημασία του ομοιώματος που προσφέρεται σε κάποιον θεό.
Η ομορφιά (αρχ. ευμορφία) ,που ακτινοβολεί ή προϋποθέτει ένα αληθινό έργο τέχνης ,θεωρείται ότι προέρχεται από τον θείο κόσμο ,από τους ίδιους τους θεούς, για αυτό και τα αναθήματα σε αυτούς δεν μπορεί να είναι τίποτε άλλο παρά αγάλματα δηλαδή έργα που γεννώνται
(αρχ. τίκτω - τέκνον - τέχνη ) από ότι ανώτερο και θεϊκό διαθέτει ο άνθρωπος για να αποτελέσει σημείο συνάντησης του θείου και του ανθρώπινου κόσμου.
Το άγαλμα είναι η κίνηση από την πλευρά του ανθρώπου που του δίνει παρρησία ενώπιον του θείου , γι αυτό και ετοποθετείτο σε μέρος ιερό και καθαγιασμένο. στον σηκό του ναού της λατρευομένης όψεως του θείου.
Τα αγάλματα είναι ένας σιωπηλός μυστηριακός ύμνος,ο οποίος διατηρεί την σύνδεση μεταξύ ανθρώπινου και θείου κόσμου .
Ο Καβάφης λέει σε ένα ποίημα ...
Γιατί τα σπάσαμε τα αγάλματά των
Γιατί τους διώξαμε από τους ναούς των
Διόλου δεν πέθαναν γι αυτό οι Θεοί
Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν την συνήθεια να λειαίνουν και να στιλβώνουν τα μαρμάρινα αγάλματα.
Αυτό είχε το πλεονέκτημα να ενισχύει την αντίσταση του αγάλματος στις διαβρωτικές επιδράσεις της βροχής και του αέρα . αλλά απαιτούσε πρόσθετη εργασία και κόπο γι αυτό και εγκαταλείφθηκε αργότερα .
Άλλη συνήθεια των αγαλματοποιών ήταν ο χρωματισμός των αγαλμάτων με ειδικά χρώματα αναμεμιγμένα με κερί. Η συνήθεια αυτή διατηρήθηκε από τους σύγχρονους μόνο στα χάλκινα αγάλματα ,τα οποία βάφονται (πατινάρονται) με διαφόρους τρόπους.
Σκοπός του γλύπτη , δεν είναι η απλή αντιγραφή της φυσικής πραγματικότητας ,αλλά η απόδοση της καλλιτεχνικής έννοιας του παριστωμένου - ο καλλιτέχνης επιχειρεί να τονίσει τα ιδιαίτερα γνωρίσματα ,να εξιψώσει και να τα εξιδανικεύσει.
Για να πετύχει αυτό το ζητούμενο ,χρησιμοποιεί την ιδιαίτερη ευχέρειά του στην τεχνική κατεργασία των στερεών υλών, αλλά κυρίως την έμπνευση και την αντίληψή του για το Κάλλος.
Στην αρχαιότητα γινόταν διάκριση μεταξύ των όρων άγαλμα , ο οποίος αναφερόταν σε γλυπτά ομοιώματα θεών και θεαινών , και ανδριάς , ο οποίος αναφερόταν σε γλυπτά ανθρώπων ,ανδρών και γυναικών.
Σήμερα η χρήση της λέξεως άγαλμα έχει γενικευθεί αδιακρίτως ,ενώ η λέξη ανδριάς (ανδριάντας) χρησιμοποιείται όπως και τότε για το μνημειώδες έργο ολόσωμης αναπαράστασης κάποιου άνδρα ή γυναίκας. Οταν απεικονίζεται μόνον η κεφαλή ή μέρος του στήθους ονομάζεται προτομή.
Από την Εισαγωγή του "Περί Αγαλμάτων" ~Γ. ΛΑΘΥΡΗΣ- Εκδόσεις ΗΛΙΟΔΡΟΜΙΟΝ).

Χρήστος Σιμορελης