Η Διοτίμα από τη Μαντινεία έζησε στο δεύτερο μισό του 5ου π. Χ. αιώνα και συγκαταλέγεται στους μεγάλους κλασικούς δασκάλους του αρχαίου ελληνικού κόσμου. Ήταν ιέρεια, διδάσκαλος του Σωκράτη, φιλόσοφος, Πυθαγόρεια και γνώστρια της αριθμοσοφίας. Ο Ξενοφώντας τη μνημονεύει ως μαθηματικό και μάλιστα δυσνόητων γεωμετρικών θεωρημάτων. Πολύ πιθανόν στην αρχαία Μαντινεία να υπήρχε, ανάμεσα στα ιερά και το μαντείο της ιέρειας Διοτίμας. Επίσης η ίδια συνετέλεσε στον καθαρμό των Αθηναίων μετά το λοιμό (την πανώλη) του 429 π. Χ.
Η κύρια αναφορά για τη φιλοσοφική της φυσιογνωμία βρίσκεται στο λόγο του Σωκράτη στο «Συμπόσιο» (ή περί έρωτος) του Πλάτωνα όπου εμφανίζεται ως ένα πολύ σπουδαίο πρόσωπο του διαλόγου του ανδροκρατούμενου Συμποσίου στο οποίο μιλάει για την σημασία του αληθινού έρωτα αλλά και για τη θέση της γυναίκας. Ο Σωκράτης δηλώνει ότι σ’ αυτήν οφείλει τις απόψεις του για τον έρωτα ως πόθο, ως κίνητρο για το ωραίο και το αληθινό, ως κινητήρια δύναμη ο «διαρκώς φιλοσοφών Έρως». Στο λόγο του ο Σωκράτης μεταφέρει στους συνομιλητές και μαθητές του ότι ο ίδιος είχε διδαχθεί τα μυστικά του έρωτα από την Διοτίμα την οποία και χαρακτηρίζει ιδιαίτερα σοφή. Αυτή του αποκάλυψε την ουσία του με τη βαθύτερη φιλοσοφική έννοια, τον μύησε στα ερωτικά όπως αναφέρει, οδηγώντας τον στον πιο υψηλό βαθμό της γνώσης του έρωτος.
Ως μύστης, ιέρεια και φιλόσοφος δίδαξε στο Σωκράτη το ωραίο του ερωτικού γεγονότος, το ψυχικά ωραίο, το αληθινά ωραίο. Του έμαθε ότι ο έρωτας είναι η επιθυμία για την αιωνιότητα, η διαδικασία ωρίμανσης για ν’ αλλάξουμε ζωή, η προϋπόθεση της πιο υψηλής επιστήμης και φωτισμού σαν πνεύμα ανάμεσα στο θεό και τον άνθρωπο, στο πνεύμα που μεσολαβεί ανάμεσα στο θείο και την ανθρωπότητα. Έχει ιδιαίτερη σημασία γιατί είναι ένα βίωμα που φέρνει κοντά τις δύο φύσεις του ανθρώπου. Αναφέρει επίσης ότι δεν είναι κάθε έρωτας καλός και άξιος να υμνηθεί παρά μόνο εκείνος που παρακινεί ευγενικά αισθήματα.
Για τη Διοτίμα ο έρωτας είναι «κάτι μεταξύ θνητού και αθανάτου», γιος της Πενίας και του Πόρου, αιώνια φτωχός λόγω της φύσης της μητέρας του αλλά και γενναίος, ριψοκίνδυνος και κυνηγός λόγω της φύσης του πατέρα του. Ο Έρωτας είναι ο έρωτας προς το ωραίο, προς την κατοχή του αγαθού και αγωνίζεται για να το κατακτήσει προκειμένου να αποκτήσει την ευτυχία. Το θεϊκό στοιχείο μέσα στην ανθρώπινη ζωή όπως ακριβώς είναι η κύηση και η γέννηση.
Η Διοτίμα είναι σημαντικό στοιχείο στο διάλογο του Συμποσίου. Ο Πλάτωνας εμπιστεύτηκε σε μία γυναίκα τον καλύτερο λόγο. Ίσως γιατί η γυναίκα έχει βαθύτερη εμπειρία του έρωτος επειδή αυτός είναι δημιουργία του ωραίου και μόνο μια ιέρεια φιλόσοφος θα μπορούσε να κεντρίσει την ερωτική ευαισθησία στο ανδροκρατούμενο περιβάλλον του Συμποσίου.
Γιώτα Παπαδοπούλου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου