Ευρήματα τουλάχιστον 130.000 χρόνων στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ρεθύμνου! Της Αναστασίας Τζιγκουνάκη, διευθύντριας Εφορείας Αρχαιοτήτων Ρεθύμνου

 

Εκτεταμένη επιφανειακή έρευνα στις νότιες ακτές του Ρεθύμνου, έφερε στο φως λίθινα εργαλεία, όπως αχελαίους χειροπελέκεις και κοπείς, της Κατώτερης και Μέσης Παλαιολιθικής περιόδου στις περιοχές Πρέβελης, Σχοινάρια, Τίμιος Σταυρός και Κοτσυφού. Τα εργαλεία αυτά, κατασκευασμένα από τοπικό χαλαζία, με τα πρωιμότερα να χρονολογούνται τουλάχιστον στα 130.000 χρόνια πριν από σήμερα, αποτελούν ισχυρή ένδειξη για το πρώτο διά θαλάσσης πέρασμα των ανθρωπίδων, του είδους του Homo erectus ή Homo heidelbergensis, στις νότιες ακτές της Κρήτης από τον ελλαδικό ηπειρωτικό κορμό ή τις βόρειες ακτές της Αφρικής.

 

Την ανθρώπινη παρουσία στις νότιες ακτές του Ρεθύμνου κατά τη Μεσολιθική περίοδο επιβεβαιώνει η εύρεση λίθινων εργαλείων, όπως ξέστρων, κοπέων, λεπίδων και μικρολιθικών εργαλείων, κατασκευασμένων από τοπικό χαλαζία και κερατόλιθους. Τα ευρήματα αυτά εντοπίστηκαν κατά τη διάρκεια επιφανειακής έρευνας στις περιοχές Δαμνόνι, Αμμούδι, Σχοινάρια, Τίμιος Σταυρός, Πρέβελης και Άγιος Παύλος, καθώς και από την ανασκαφή σπηλαίου στο Δαμνόνι, κατά την οποία ανακαλύφθηκαν και λίγα εργαλεία από οψιανό μηλιακής προέλευσης, γεγονός που παρέχει σημαντική πληροφόρηση για την επικοινωνία και το εμπορικό δίκτυο κατά την περίοδο αυτή.

Νεολιθική Περίοδος (περ. 7000 – 3200 π.Χ.)

Κατά την περίοδο αυτή παρατηρείται εντατική χρήση των σπηλαίων, ενώ κατοίκηση διαπιστώνεται στις πλαγιές υψωμάτων και στους υψηλούς ορεινούς όγκους. Ίχνη ανθρώπινης δραστηριότητας εντοπίστηκαν στο σπήλαιο του Γερανίου, όπου επιβεβαιώθηκε σποραδική κατοίκηση ήδη από το 6000 π.Χ. και περιστασιακή εποχική χρήση του έως και το 3800 π.Χ., εποχή στην οποία χρονολογούνται και ίχνη εγκατάστασης στον λόφο της Φορτέτζας στο Ρέθυμνο.

Στο τέλος της περιόδου χρησιμοποιήθηκαν ως χώροι κατοίκησης και καταφυγίου το Ιδαίον Άντρον στον Ψηλορείτη, και τα σπήλαια Μελιδονίου και Ελλενών, μαρτυρείται κατοίκηση στην ακρόπολη της Αξού, ενώ ίχνη καταγράφονται στον Βρύσινα και την Κουρούπα.

Την ανθρώπινη παρουσία κατά τη Νεολιθική περίοδο μαρτυρούν και λίθινα εργαλεία, κυρίως πελέκεις, που έχουν βρεθεί στην Ονυθέ, τη Βιράν Επισκοπή, τις Σίσες, το Άνω Μέρος και τον Άγιο Ιωάννη, ενώ στη μετάβαση από τη Νεολιθική στην Προανακτορική περίοδο χρονολογούνται οικισμός νότια των Σελλίων, οικιστική εγκατάσταση στις Μέλαμπες και συνεχίζεται η χρήση του σπηλαίου στις Ελλένες.

Εποχή του Χαλκού - Προανακτορική Περίοδος (περ. 3200 – 1900 π.Χ.)

Στην αυγή του μινωικού πολιτισμού, κατά την Προανακτορική περίοδο, στην περιοχή του Ρεθύμνου διαπιστώνεται συνέχιση της κατοίκησης σε παλαιότερες θέσεις αλλά και ίδρυση νέων οικισμών.

Γύρω στα 2600 π.Χ. χρονολογείται η πρωιμότερη φάση του σημαντικού οικισμού στο Χαμαλεύρι, με διάρκεια ζωής σε όλους τους Μινωικούς χρόνους, και με την κατοίκηση να επιβεβαιώνεται τόσο στα παράλια, στον Σταυρωμένο, όσο και στα χαμηλά και εύφορα υψώματα της Κακαβέλας και των Τσικουριανών. Πολύ ενδιαφέρουσα είναι η υπαίθρια εργαστηριακή εγκατάσταση παραγωγής αρωματικών ελαίων που αποκαλύφθηκε στο ύψωμα των Τσικουριανών και χρονολογείται περίπου στα 2100-2000 π.Χ. Οι εστίες και οι πυρές, οι λάκκοι απορριμμάτων, τα λίθινα εργαλεία και τα πήλινα αγγεία ειδικής χρήσης, με ίχνη καύσης, λόγω της εκτεταμένης επαφής με τη φωτιά, υποδηλώνουν εγκατάσταση οργανωμένης βιοτεχνίας. Εργαστηριακές αναλύσεις στα τοιχώματα των αγγείων απέδωσαν ελαιόλαδο, ιριδέλαιο, μέλι και ρητίνη, που υποδεικνύουν παραγωγή αρωματικών ελαίων. Τα μικύλλα – μικρογραφικά – κύπελλα χρησιμοποιούνταν πιθανά ως μονάδες μέτρησης, ενώ οι πολλές λεπίδες οψιανού μπορούν να συνδεθούν με τον τεμαχισμό αρωματικών υλών, όπως των ριζωμάτων της ίριδας. Η βιοτεχνική μονάδα στο Χαμαλεύρι καταδεικνύει την ύπαρξη, ήδη από το 2000 π.Χ., ανεπτυγμένης αρωματοποιίας στην Κρήτη.

Περισσότερα στο : http://www.arxeion-politismou.gr/2021/09/evrimata-130000-xronon-sto-Rethymno.html?spref=fb