Ἐξόχως διαφωτιστική γιά τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο ὑποβάλλει τίς ἐπιταγές του στήν νεολαία ὁ μεταμοντέρνος καπιταλισμός εἶναι ἡ διαφήμιση πού ἔκανε πρόσφατα τήν ἐμφάνισή της στό μετρό τῆς Ἀθήνας.
Στό πάνω μέρος, στά ἑλληνικά: Ο μπαμπάς λέει: Κοίτα να γράψεις καλά. Ἀποκάτω ἡ διαφήμιση
τῆς Mentos, καί δίπλα ἡ φράση, στά ἀγγλικά αὐτή τή φορά, STAY FRESH. Ἀκόμα πιό κάτω, τό βαρύ
πυροβολικό τῆς διαφήμισης, ἐπίσης στά ἀγγλικά: dontbecomeyourdad (: μή γίνῃς σάν τόν μπαμπᾶ σου).
Εἶναι φανερό σέ ποιό μῆκος κύματος κινεῖται ὁ διαφημιστής.
Ἀπευθύνεται κατ᾿ ἀρχάς σέ ἀνώριμους ἐφήβους πού εἶναι φυσικό νά τούς τή «σπᾶνε» οἱ ὑποδείξεις τῶν γονέων τους καί οἱ ἀπαιτήσεις τους νά συμμορφωθοῦν πρός τίς ὑποδείξεις αὐτές. Ἐκμεταλλεύεται λοιπόν τήν ἐξεγερσιακή τους διάθεση καί προβάλλει ὡς ὁ αὐτόκλητος ἐκπρόσωπος τῆς νεανικῆς ἀπελευθέρωσης.
Κοντολογίς: «ἀγοράστε τό προϊόν μας, ἐμεῖς δέν εἴμαστε σάν αὐτούς πού σᾶς καταπιέζουν, ἐμεῖς σεβόμαστε τήν προσωπική σας ἐλευθερία».
Πόσο ὅμως σέβεται ἕνας πονηρός κερδοσκόπος τήν προσωπική ἐλευθερία τοῦ ἐφήβου ἤ τοῦ νέου,
ὅταν τόν ἀντιμετωπίζῃ ὡς ἕνα ἠλίθιο χάπατο πού θά «τσιμπήσῃ» τό «ἀντιαυταρχικό» δόλωμα καί θά
συμμορφωθῇ πρός τίς πλάγιες καί ὑποβολιμαῖες ὑποδείξεις;
Στήν παιδαγωγική χρησιμοποιοῦνται συνήθως δύο τακτικές: Αὐτή τῆς ἐπιβολῆς καί αὐτή τῆς
ὑποβολῆς.
Ἡ γλῶσσα τῆς ἐπιβολῆς εἶναι πιό δυσάρεστη, ἄν καί περισσότερο τίμια.
Ἡ γλῶσσα τῆς ὑποβολῆς πού χρησιμοποιεῖ κατά κόρον ἡ διαφήμιση καί ἡ προπαγάνδα εἶναι περισσότερο εὐχάριστη ἀλλά ἔχει τό ἀρνητικό ὅτι σκλαβώνει τεχνηέντως τό μυαλό τοῦ ἀνθρώπου, τόν παγιδεύει, τόν ὑποτιμᾷ καί ἐν τέλει τόν κοροϊδεύει, παρουσιάζοντας τίς ἰδιοτελεῖς της προθέσεις ὡς αὐθεντικές ἐπιθυμίες τοῦ ὑφιστάμενου τήν ἐξαπάτηση.
Ὑπάρχει ὅμως καί κάτι ἄλλο στήν τακτική τῆς συγκεκριμένης διαφήμισης, καθώς καί ἄλλων
παρεμφερῶν, πού θά ἔπρεπε ἀπό καιρό νά μᾶς ἐμβάλῃ σέ σκέψεις: ἡ γλῶσσα τῆς καταπίεσης
τοῦ «μπαμπᾶ» εἶναι ἡ ἑλληνική, ἐνῷ, ἀντιθέτως, ἡ γλῶσσα τῆς «ἀπελευθέρωσης» ἡ ἀγγλική, ἤ,
πιό σωστά, ἡ ἀμερικάνικη, πρᾶγμα πού σημαίνει ὅτι ἐμμέσως ὑπονομεύεται στήν συνείδηση τῶν
νέων ἀνθρώπων καί τό οὐσιωδέστερο στοιχεῖο τῆς ἐθνικῆς συνείδησης, ἡ γλῶσσα τους.
Ὅταν ἀναλογίζεται κανείς μέ πόσους ἄμεσους καί ἔμμεσους τρόπους ἡ ἀμερικανοκρατία σκλαβώνει
τίς ζωές καί τίς συνειδήσεις τῶν ἀνθρώπων ὅπου γῆς, συλλαμβάνει τό μέγεθος τῆς ἀπάτης καί
τῆς ὑποκρισίας τῶν διαφημιστῶν της, καθώς καί τό μέγεθος τῆς ἠλιθιότητας αὐτῶν πού
συμμορφώνονται στίς ἐπιταγές της.
Κι ἐδῶ τό μόνο φάρμακο, πού θά μποροῦσε νά λειτουργήσῃ καί ὡς ἡ ἐπιτομή μιᾶς τρίτης
παιδαγωγικῆς πρακτικῆς, εἶναι αὐτό πού συνιστοῦσε ὁ Ἐπίχαρμος ἐδῶ καί πάνω ἀπό 2500
χρόνια: «νᾶφε καὶ μέμνασ᾿ ἀπιστεῖν· ἄρθρα ταῦτα τᾶν φρενᾶν», ἤτοι «μένε νηφάλιος καί κύττα νά
μήν ἐμπιστεύεσαι εὔκολα, αὐτή εἶναι ἡ βάση τῆς
λογικῆς σκέψης».
Γιατί εἶναι ντροπή μας, ἐμᾶς πού ἔχουμε πίσω μας μιά τέτοια βαρύτιμη πνευματική
παράδοση, νά μᾶς πιάνουν ἀμερικανάκια τά ἀμερικανάκια, καί μάλιστα ντόπιας παραγωγῆς
καί προελεύσεως.
Χρῖστος Δάλκος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου