Γενικά προλεγόμενα περί της Ελληνικής Επαναστάσεως
1.
Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 ήταν η πρώτη Εθνική Επανάσταση της νεότερης Ιστορίας, αν και έπεται σαφώς της Γαλλικής Επανάστασης, η οποία όμως δεν μπορεί να χαρακτηριστεί αμιγώς εθνική. Η Μεγάλη Γαλλική Επανάσταση ήταν η πολιτική έκφραση του ευρωπαϊκού Διαφωτισμού και ως τέτοια, μεταξύ πολλών άλλων, επανέφερε στο ιστορικό προσκήνιο θεμελιώδεις έννοιες-οδοδείκτες του προχριστιανικού ελληνορωμαϊκού κόσμου, όπως έθνος, πατρίδα, ελευθερία, δημοκρατία, δικαιοσύνη, κ.α., που είχαν κυριολεκτικώς ξεχαστεί ή στερούντο κάθε νοήματος, αφότου ο επιθετικός μονοθεϊσμός είχε κυριαρχήσει σαρώνοντας έθνη, εθνικές θρησκείες και παραδόσεις. Η επί σειρά αιώνων απόπειρα βίαιης αποϊεροποίησης και ομογενοποίησης του κόσμου από μέρους του συνοδεύτηκε με μία πρωτοφανή επίθεση στον ανθρώπινο πολιτισμό, που έσυρε την καινή ανθρωπότητα στους σκοτεινούς χρόνους του θεοκρατικού μεσαίωνα. "Εν τούτοις εξέσπασε το εν Γαλλία ηφαίστειον του οποίου η λάβα πυρπολήσατα το μεσαιωνικόν του κόσμου οικοδόμημα, ανέπλασε την ανθρωπότητα... και τα προς τους λαούς φλογερά των δημοκρατών κηρύγματα, ισχυρώς συνεκίνησαν και την τουρκοκρατούμενην Ελλάδα, ήτις επιλήσμων των χθεσινών παθημάτων ήρξατο μελετώσα νέαν προς αποτίναξιν του τουρκικού ζυγού επανάστασιν", γράφει ο Κωνσταντίνος Σάθας . "Η γαλλική επανάσταση και ο Ναπολέων έκαμε, κατά τη γνώμη μου, να ανοίξουν τα μάτια του κόσμου. Πρωτήτερα τα έθνη δεν εγνωρίζοντο, τους βασιλείς τους ενόμιζον ως θεούς της γης, και ό,τι και αν έκαμναν, το έλεγαν καλά καμωμένο", ξεκαθαρίζει ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης στη διήγησή του.
Και όπως ορθώς επισημαίνει ο γνωστός μελετητής του Νεοελληνικού Διαφωτισμού Κ. Θ. Δημαράς, "οι άμεσοι συνεργοί των επαναστατικών εξελίξεων έχουν τη συνείδηση ότι βαδίζουν προς τις αρχαίες δημοκρατίες, Ρώμη, Σπάρτη, Αθήνα. Οι μετονομασίες… δεν είναι σπάνιες, τα αρχαία ελληνικά ή λατινικά ονόματα, συμπληρώνουν, ή αντικατασταίνουν τα δυτικά. Οι μεγάλες δημόσιες εορτές και τελετές που γίνονται έχουν πρότυπό τους, ιδεατό είτε φανταστικό, τις ανάλογες εκδηλώσεις των αρχαίων (Ελλήνων πάντοτε ή Ρωμαίων..). Το Επαναστατικό Ημερολόγιο θυμάται τη μέτρηση του χρόνου στον αρχαίο κόσμο. Τα «έτος πρώτον της ελευθερίας», κλπ. είναι και αυτά αναμνήσεις από την αρχαιότητα".
Αντιθέτως, όταν λόγω της διάδοσης των ιδεών του Διαφωτισμού οι εθνικώς αφυπνιζόμενοι υπόδουλοι άρχισαν να δίδουν παλαιά Ελληνικά ονόματα στα παιδιά τους, η Εκκλησία ενοχλημένη σφόδρα έστελνε πατριαρχικές εγκύκλιους για να λείψη η κατάχρησις αυτή. "Και η κατά καινοτομίαν παρά ταύτα εισαχθείσα των παλαιών Ελληνικών ονομάτων επιφώνησις εις τα βαπτιζόμενα βρέφη των πιστών, ως ηκούσαμεν, λαμβανομένη ως μια καταφρόνησις της Χριστιανικής ονοματοθεσίας, είναι διόλου απροσφυής και ανάρμοστος όθεν ανάγκη η Αρχιερωσύνη σας να διαδώσητε παραγγελίας εντόνους… δια να λείψη τουντεύθεν και η κατάχρησις αυτή". Ενώ ο διορατικός Αλή Πασάς των Ιωαννίνων ακριβώς για τον ίδιο λόγο ανησυχούσε, διαισθανόμενος πως κάτι μεγάλο ετοιμάζεται.. "Εσείς οι Ρωμιοί, μπρε, κάτι μεγάλο έχετε στο νου σας. Δεν βαφτίζετε πια τα παιδιά σας Γιάννη, Πέτρο, Κώστα, παρά Λεωνίδα, Θεμιστοκλή, Αριστείδη. Σίγουρα κάτι μαγειρεύετε".
Ο Χριστόφορος Περραιβός γράφοντας για τον αοίδιμο φίλο του Ρήγα Φεραίο τον Θετταλό, ο οποίος πυρπολούσε τις ψυχές με τον χιλιοτραγουδισμένο Θούριο, επισημαίνει: "η τότε επανάστασις των Γάλλων προυξένησεν ως φαίνεται, εις την τοσούτον ευαίσθητον ψυχήν του βαθείαν εντύπωσιν και ανησυχίαν, όσην το του Μιλτιάδου τρόπαιον εις τον Θεμιστοκλέα". Κατά τον Καρλ Μέντελσον Μπαρτόλντι, ο Ρήγας λόγω του ενθουσιασμού του παρέβλεψε από απρονοησία τους συνωμοτικούς κανόνες τις τελευταίες ημέρες πριν την σύλληψή του στην Τεργέστη (19η Δεκεμβρίου 1797) "...μόλις έφθασε στην Τεργέστη, από απρονοησία του ο Ρήγας εκτέθηκε στους εχθρούς του. Κατέλυσε μαζί με τον φίλο του Περραιβό σε ένα ξενοδοχείο της προκυμαίας και δήλωσε ότι ήταν αρχιστράτηγος των Ελλήνων. Γύριζε στους δρόμους φορώντας το εθνικό ένδυμα και αρχαίο κράνος στο κεφάλι. Η Αστυνομία όμως τον παρακολουθούσε".
(Γιάννης Μπαντέκας, Διήγησις επιλεγμένων συμβάντων της Ελληνικής Επαναστάσεως, με κέντρο το βίο του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, την κλεφτουριά του Μοριά και τις ιστορικές τους καταβολές, σελ. 65-67)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου