ΤΟ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟ ΙΕΡΑΤΕΙΟ
είχε αρχίσει να παίρνει αποστάσεις από την αυτοκρατορική εξουσία ήδη
πριν από την Άλωση της Πόλης, όταν αντιλήφθηκε ότι το κράτος θα
ναυαγούσε ενώ η ίδια θα επιβίωνε. Το παπαδαριό ήδη κατάφερνε να
συμβιώνει επί τέσσερις αιώνες πριν από την Άλωση με τους Οθωμανούς που
είχαν καταλάβει το μεγαλύτερο μέρος της παλιάς αυτοκρατορίας.
Αργά αλλά σταθερά η εκκλησία αυτονομήθηκε και υποκατέστησε συμβολικά
την αυτοκρατορία. Το γεγονός καταγράφεται και στις αλλαγές στην
εικονογραφία. Μετά την πτώση παρουσιάζεται η εικόνα του Δεσπότη Χριστού με
αυτοκρατορική αμφίεση και βασιλική μίτρα. Σε μικρούς αυτοκράτορες
μεταμφιέστηκαν από τότε και οι ορθόδοξοι επίσκοποι. Η αυτονόμηση της
Εκκλησίας φυσικά διευκολύνθηκε και από την ενωτική πολιτική των
Παλαιολόγων και ο θρίαμβος των Τούρκων επισφράγισε τη νίκη των
Ανθενωτικών.
Με
την Άλωση, η εκκλησία αντικατέστησε το σφιχτό εναγκαλισμό
της χριστιανικής εξουσίας με τον αντίστοιχο του σουλτάνου. Θαυμάστε το
έργο του τουρκόφιλου πατριάρχη Γρηγορίου του ΕΌ Συνέταξε
τον αφορισμό του το 1799. Δολοφόνησε τον Θεόφιλο Καίρη. Αφόρισε τον
Υψηλάντη και τους Φιλικούς. Το 1819 απαγόρευσε στους παπάδες του να
δίνουν ελληνικά ονόματα στα παιδιά.
Μία
από τις πρώτες πράξεις του Σουλτάνου Μωάμεθ Β' του Πορθητή μετά την
Άλωση ήταν μαζί με την ενθρόνιση του αποβράσματος Γεννάδιου Σχολάριου να
ανασυστήσει το οικουμενικό πατριαρχείο, να αναγνωρίσει τα προνόμιά του
και να καταστήσει το ανδρείκελο-πατριάρχη "αναίτητο και αφορολόγητο και
αδιάσειστο".
Ο ίδιος ο Πατριάρχης Γεννάδιος, ο οποίος παρεμπιπτόντως είχε δώσει διαταγή να καούν τα βιβλία του Πλήθωνα για τον Πλάτωνα, δεν παραλείπει να σημειώσει ότι τον παρηγορεί η
γvώσις και φιλανθρωπία του Σουλτάνου, ο οποίος όχι μόνο ανασυνέστησε
τηv Εκκλησία, αλλά και τηv κατέστησε ελευθέραν και μάλιστα μετά πολλών
αυτού δωρέων (Χ. Πατρινέλης, στην !στ. Του Ελλ. Έθνους, Εκδ. Αθηνών,
τ.Ι., σελ 97).
Όσο για το πόσο Έλληνας ένιωθε, μας το ομολογεί ο ίδιος:
Ουκ αν ποτέ φαίηv Έλλην είναι (Κ. Θ. Δημαράς, στην !στ. Του Ελλ. Έθνους, τ. ΙΑ', σ. 349).
Τους δύο πρώτους αιώνες από την πτώση της Κωνσταντινούπολης δεν υφίσταται ελληνικό έθνος ως διαμορφωμένη οντότητα.
Τους δύο πρώτους αιώνες από την πτώση της Κωνσταντινούπολης δεν υφίσταται ελληνικό έθνος ως διαμορφωμένη οντότητα.
Το γεγονός είναι φυσική συνέπεια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.
Από
το 1770 και έως το 1820 έχουμε μια διαδικασία
"ελληνοποίησης", διαμόρφωσης συγκεκριμένων χαρακτηριστικών από ορισμένα
τμήματα των εθνοπολιτισμικών κοινοτήτων των Ρωμιών, των Αρβανιτών και
των Βλάχων. Η όλη διαδικασία συντελείται υπό την επίδραση του
Νεοελληνικού Διαφωτισμού και υπό την καθοδήγηση λογίων, εμπόρων και
οπλαρχηγών. Η ανιστόρητη παπαριά περί υπόδουλου ελληνικού έθνους για 400
χρόνια στους Τούρκους, και της εκκλησίας που διαφύλαξε την ταυτότητά
του, δεν είναι παρά το προπαγανδιστικό κατασκεύασμα του ελληνικού
κράτους και του παπαδαριού για την εδραίωση της θέσης τους.
Το
πόσο το ιερατείο ήταν υπόδουλο στην Οθωμανική Αυτοκρατορίαφαίνεται από
την Πατρική Διδασκαλία που τυπώθηκε το 1798, όπου οι ραγιάδες,
τουλάχιστον όσοι μπορούσαν, διαβάζουν πως ο άπειρος εν ε λέει και
πάνσοφος ημών Κύριος [ ... ] ύψωσε την βασιλείαν αυτήν των Οθωμανών
περισσότερον από κάθε άλλην, διά να αποδείξει αναμφιβόλως ότι θείω
εγένετο βουλήματι ...
Και συνεχίζει το δουλοπρεπές και φιλότουρκο ιερατείο:
. . . διά τούτο και νεύει εις την καρδίαν του βασιλέως τούτων των Οθωμανών και έχει ελεύθερα τα της πίστεως ημών των ορθοδόξων και υπερεκπερισσού να τα διαυθεντεύη, ώστε όπου και να παιδεύη ενίοτε και τους χριστιανούς και τους παρεκτρεπόμενους, διά να έχουν πάντοτε του Θεού τον φόβον ...
Οι
σουλτάνοι γνώριζαν το αυτονόητο, που πρώτοι αντιλήφθηκαν οι προκάτοχοί
τους ρωμαίοι αυτοκράτορες. Η ... καταπραϋντική επίδραση της χριστιανικής
μωρολογίας στους υπόδουλους ήταν ο λόγος που η Οθωμανική Αυτοκρατορία
πρόσφερε τόσες εξουσίες στο πατριαρχικό ιερατείο. Έτσι οι
ραγιάδες, εκτός των μπέηδων και των πασάδων που προέκυψαν από όπου ποτέ
-και δεν μπορούσε- δε διαμορφώθηκε ελληνική ταυτότητα.
Την υποδούλωση, αντιμετωπίζουν και την παντοδυναμία της εκκλησίας ελέω σουλτάνου αλλά και κοτζαμπάσηδων που στο
μεταξύ έχουν προκύψει. Όσο ο απόηχος της Γαλλικής Επανάστασης (1789) φτάνει στους έρποντες του πατριαρχείου και φαίνεται πως κρύος ιδρώτας τους περιλούζει, αυτοί, μέσω της Πατρικής Διδασκαλίας, συνεχίζουν:
μεταξύ έχουν προκύψει. Όσο ο απόηχος της Γαλλικής Επανάστασης (1789) φτάνει στους έρποντες του πατριαρχείου και φαίνεται πως κρύος ιδρώτας τους περιλούζει, αυτοί, μέσω της Πατρικής Διδασκαλίας, συνεχίζουν:
Ο aποστάτης Διάβολος διά να εκτραχηλίσει και αύθις και φέρει εις απώλειαν τους εyκαταλειφθέντας εκλεκτούς πιστούς, εμεθοδεύθη εις τον τρέχοντα αιώνα μίαν άλλην πονηρίαν και απάτη ν ξεχωριστή ν, δηλαδή το νυν θρυλούμενον σύστημα της ελευθερίας, το οποίον κατ' επιφάνειαν φαίνεται τάχα καλόν όσο διά να απατήση ει δυνατόν και τους εκλεκτούς, υπάρχει όμως ένα δέλεαρ του Διαβόλου και φαρμάκι ολέθριον διά να κατακρημνίσει τους λαούς εις την απώλειαν και την ακαταστασίαν ...
Προτρέπει δε τους υπόδουλους να γίνουν υποδουλέστεροι:
Προσέχετε, Χριστιανοί, φυλάξατε στερεάν την πατροπαράδοτον πίστιν και, ως οπαδοί του Ιησού Χριστού, απαρασάλευτον την υποταyήν εις την πολιτικήν διοίκησιν, ήτις χαρίζει ημίν όσα αναγκαία μόνο εις την παρούσα ν ζωήν ...
Και γι' αυτό:
... αι περί ελευθερίας καιναί διδασκαλίαι ως απάδουσαι εις την θείαν yραφήν και την αποστολικήν διδασκαλίαν είναι άρα αξιομίσιτοι...
Εντείνοντας
το πατριαρχείο την ανθελληνική του πολιτική και για να ανακόψει ένα
στοιχειώδες προοδευτικό κίνημα που είχεαρχίσει να διαμορφώνεται σε
σχολεία, αποδοκιμάζει σαφώς αυτόν τον προσανατολισμό των σπουδών και
αμέσως μετά την έκρηξη της Επανάστασης του 1821 με σύνοδο διώχνει
επιφανείς δασκάλους, μεταξύ των οποίων τους Κ. Κούμα, Β. Λέσβιο,
Ν. Βάμβα και Θ. Καψη. Με αυτόν τον τρόπο προσπαθεί να ανακόψει την
ανάπτυξη της ιδεολογικής πλευράς της Επανάστασης και διαμορφώνει το
μέλλον της εκπαίδευσης πριν ακόμη διαμορφωθεί το ελληνικό κράτος.
Το πόσο συνετέλεσε η εκκλησία στη διάδοση των επιστημών και των γραμμάτων του Γένους το μαρτυρά η Χριστιαvική Απολογία του Αθ. Πάριου, γραμμένη στα 1800:
Μακράv η διαλεκτική σχέση. Μακράv η πολύσχημος Γεωμετρία. Μακράv η κεvέμφατος Άλγεβρα. Μακράv κάθε αvθρώπιvη επιστήμη και μάθησις. Εις τα εξ αποκαλύψεως δεv ζητείται aπόδειξις, αλλά πίστις (στο ίδιο, σελ. 496).
Αξίζει
να σημειωθεί πως τον συγκεκριμένο τύπο το ιερατείο τον αναγνώρισε άγιο
το 1995. Χαρακτηριστική συνέπεια της παραπάνω θέσης είναι ο διωγμός από
την εκκλησία του Μεθόδιου Ανθρακίτη. Η εκκλησία, με τη διδασκαλία των
μαθηματικών και της γεωμετρίας από τον Ανθρακίτη, φοβόταν μήπως χάσει
αυτή τον κυρίαρχο ρόλο που έπαιζε στην παιδεία του τόπου. Επιπλέον, η
συγκεκριμένη πράξη αποτελούσε σαφή και μη επιδεχόμενη
παρερμηνείες προειδοποίηση προς όλους εκείνους που ενδεχομένως
παρέκκλιναν από τα εσκαμμένα.
Το φιλότουρκο ιερατείο είναι τόσο σκοταδιστικό και μετά την απελευθέρωση επιμένει στο γεωκεντρισμό, που συμφωνεί με την Αγία Γραφή. Για τη θέση αυτή, τους σαρκάζει αρκούντως ο Β. Λέσβιος:
... η φιλαυτία του αvθρώπου και η δύσληψις και όχι άλλο, είvαι το αίτιοv της ακιvησίας της γης
Οι επιστήθιοι του θεού, όταν αδυνατούν να αντισταθούν φυσικώς εις ένα πεπαιδευμένον, αφήνουν τα φυσικά όπλα και πιάνουν τα θεία.
Από το τέλος του tsou αιώνα που, με αφορμή την επανάσταση των νησιωτών (Ορλοφικά), η εκκλησία άρχισε να αντιλαμβάνεται τα πρώτα εθνικοαπελευθερωτικά σκιρτήματα των υποτελών της, κινητοποιήθηκε άμεσα υπέρ των Οθωμανών. Οι χριστιανοί ρασοφόροι, βολεμένοι υπό τη μωαμεθανική εξουσία, διαφεντεύουν και καταδυναστεύουν το διπλά υπόδουλο ποίμνιό τους, πειθαναγκάζοντάς το σε απόλυτη υπακοή στη θέλησή τους. Στο βαθμό δε που το επαναστατικό κίνημα φούντωνε, θέριευε και η αντίδραση των μαύρων ρασοφόρων.
Από το τέλος του tsou αιώνα που, με αφορμή την επανάσταση των νησιωτών (Ορλοφικά), η εκκλησία άρχισε να αντιλαμβάνεται τα πρώτα εθνικοαπελευθερωτικά σκιρτήματα των υποτελών της, κινητοποιήθηκε άμεσα υπέρ των Οθωμανών. Οι χριστιανοί ρασοφόροι, βολεμένοι υπό τη μωαμεθανική εξουσία, διαφεντεύουν και καταδυναστεύουν το διπλά υπόδουλο ποίμνιό τους, πειθαναγκάζοντάς το σε απόλυτη υπακοή στη θέλησή τους. Στο βαθμό δε που το επαναστατικό κίνημα φούντωνε, θέριευε και η αντίδραση των μαύρων ρασοφόρων.
Σε επιστολές τους οι πατριάρχες Προκόπιος Α' ο Ριζομάντης και Νεόφυτος Ζ' γράφουν προς το μητροπολίτη Παροναξίας Νεόφυτο και παραινούν:
... και είναι ενδεχόμενον εκείνοι (οι Ρώσοι) με απατηλάς πανουργίας να κινούν και εις τους αυτόθι μεμακρυσμένους ανθρώπους των εκ μέρους των με σχήμα καλοyήρων, διάνα περιέρχωνται και να απατώσι τους απλουστέρους, και με πανουργίαν και δολιότητα να διαφθείρωσι την πίστην και το σαδακάτι (όρκος υποταγής) των αυτόθι ρεαγιάδων της κραταιάς βασιλείας [ ... ] ευθύς να τον αλυσοδέσης και ασφαλώς με άνθρωπόν σου σιδηροδέσμιον να τον εξαποστέλλης προς ημάς ενταύθα εις βασιλεύουσαν χωρίς αναβολήν ή απροσεξίαν σου [ ... ]κανένα ζιζάνιον, και αν φανή κανένα τοιούτον, ευθύς και χωρίς τινός αναβολής καιρού να πιάνης τον τοιούτον κακόν άνθρωπο ν, και τα τοιαύτα εξωλέστατα γράμματα, με είδησιν των αυτόθι ζαμπητάδων (Τούρκοι χωροφύλακες) [ ... ] να τον πιάνης και σιδηροδέσμιον ασφαλώς να τον εξαποστέλλης ενταύθα εις Κωνσταντινούπολιν με άνθρωπόν σου προς ημάς, διά γράμματός σου δηλωτικού της κακίας του, διά να τον εμφανίσωμεν και τον εγχεφίσωμεν εις υψηλήν Πόρταν.
Σε επόμενη επιστολή ο ρασοφόρος Νεόφυτος επιμένει:
... υποκρινόμενοι ότι εισί ιατροί και έμποροι, υποσπείροντες λόγους δολίους και εναντίους τη αμωμήτω ημών πίστει, και τη οφειλομένη υποταγή προς το επικείμενον ημίν υψηλόν και κραταιόν δοβλέτι και έχοντες μεθ' εαυτών εντετυπωμένα έγγραφα και άλλα εξωλέστατα βιβλίδια διερεθίζοντες παρακινώσι τους ευήθεις και απλουστέρους των χριστιανών, δελεάζοντες εκείνους διά να κατακρημνίσωσι και να φέρωσιν εις την εαυτόν απώλειαν, εξομοιούντες εαυτοίς αντάρτας και αποστάτας. Των τοιούτων τοίνυν τα θολερά νάματα ως ψυχθοφόρα, ως κόλασιν αιώνιον προξενούντα, να αποφεύγετε και να βδελύττεσθε [ ... ] τους οπωσδήποτε δε φωραθέντας τοιούτους aπατεώνας και δολίους και υποσπείροντας λόγους ανταρσίας ή εντετυπωμένα έγγραφα, και άλλα κατά την πονηράν αυτών επίνοιαν εξωλέστατα βιβλιάρια, να φροντίζητε εις το να κρατώνται και να καθυποβάλλωνται εις εφκτάς και φυλακάς [ ... ] δηλοποιούντες το δράμα (σύλληψη) των τιοιούτων εξωλεστάτων, και τα ονόματα αυτών, διάνα αναφέρωμεν και ημείς κατ' οφειλήν aπαραίτητον τοις πολυχρονίοις και ευμενεστάτοις υμών αυθένταις. (239)
Για το μητροπολίτη Ιωαννίνων οι Σουλιώτες είναι" ... κακούργοι και φερμανλίδες" (επικηρυγμένοι) και εφιστά την προσοχή του
ποιμνίου του στο ... ότι αυτός (ο αγωνιστής Χριστόφορος) με
κάποιον Ρήγαν Θεσσαλόν και άλλους μερικούς παρομοίους
λογιωτάτους συνεννοημένοι με τους Φραντζέζους εσκόπευον να κάμνουν
επανάστασιν κατά του κραταιοτάτου Σουλτάνου. Αλλά ο μεγαλοδύναμος θεός
τους επαίδευσε κατά τα ς πράξεις των με τον θάνατον ...
Όσο
φούντωνε η επαναστατική διάθεση των Ελλήνων τόσο αγρίευε και η στάση
της εκκλησίας ενάντιά της και, φυσικά, υπέρ των συμφερόντων του
σουλτάνου. Το 1805 ο πατριάρχης Καλλίνικος, που αντικατέστησε
για τέσσερα χρόνια τον "πατριώτη" Γρηγόριο, αφορίζει τους
Έλληνες αρματολούς εν γένει. Το 1806 αναλαμβάνει πάλι ο Γρηγόριος και
ένα χρόνο μετά, όταν ο αγγλικός στόλος επιχειρεί κατάληψη της
Κωνσταντινούπολης και οι Τούρκοι χτίζουν οχυρώματα, παραινεί τους
υπόδουλους να βοηθήσουν και προς παραδειγματισμό συμμετέχει κι αυτός.
Τον Οκτώβριο του 1820 ο ίδιος ο Γρηγόριος ο Ε' αφορίζει την
Μπουμπουλίνα, νωρίτερα έχουν αφοριστεί ο Ρήγας Φεραίος και ο Αλέξανδρος
Υψηλάντης και σύσσωμη η Φιλική Εταιρεία. Ο Παπαφλέσσας για τον
Π.Π. Γερμανό είναι ... άνθρωπος απατεών και εξωλέστατος, περί
μηδενός άλλου φροντίζων εψή τίνι τρόπω να ερεθίση την ταραχή του Έθνους,
διά να πλουτίσει εκ των αρπαγών ...
Είναι ο ίδιος Π.Π. Γερμανός που υποτίθεται πως σήκωσε το λάβαρο της Επανάστασης στην Αγία Λαύρα, που όμως ήταν κρυμμένος στο Αίγιο.
Στις
περιβόητες εγκυκλίους του πατριάρχη, όπου φαίνεται η με νύχια και με
δόντια προσπάθεια του υπότουρκου να ματαιώσει την Επανάσταση,
διαβάζουμε:
... Όταν η αχαριστία είναι συνωδευμένη με πνεύμα κακοποιόνκαι αποστατικόν εναντίον της κοινής ημών ευεργέτιδος και τροφού κραταιάς και αηττήτου Βασιλείας, τότε εμφαίνει και τρόπον αντίθεον, επειδή ουκ έστι Βασιλεία και εξουσία ειμή υπό Θεού τεταγμένη, όθεν και
πας ο αντιτεινόμενος αυτή τη θεόθεν εφ' ημάς τεταγμένη κραταιά Βασιλεία τη του Θεού διαταγή ανθέστηκε.
πας ο αντιτεινόμενος αυτή τη θεόθεν εφ' ημάς τεταγμένη κραταιά Βασιλεία τη του Θεού διαταγή ανθέστηκε.
Αφού, δε, λιβανίζει την Οθωμανική Αυτοκρατορία, περνά στους ηγέτες της Επανάστασης που:
Και τα δύο ταύτα ουσιώδη και βάσιμα ηθικά και θρησκευτικά χρέη κατεπάτησαv με απαραδειyμάτιστοv θρασύτητα και αλαζοvείαv ο τε προσδιορισθείς της Μολδαβίας ηyεμώv, ως μη ώφειλε, Μιχαήλ (Σούντζος) και ο του yvωστού αyvώμοvος και φυyάδος Υψηλάvτου
αyvώμωv υιός Αλέξαvδρος Υψηλάvτης.
αyvώμωv υιός Αλέξαvδρος Υψηλάvτης.
Οι οποίοι:
... επιχείρησαv έρyοv μιαρόv, θεοστυyές και ασύvετοv, θέλοvτες vα διαταράξωσι τηv άvεσιv και ησυχίαv τωv ομοyεvώv μας πιστώv ραyιάδωv της Κραταιάς Βασιλείας, τηv οποίαv απολαμβάvουσιv υπό τηv αμφιλαφή σκιάv αυτής με τόσης ελευθερίας προvόμια, όσα δεv απολαμβάvει άλλο έθvος υποτελές και υποκείμεvοv, ζώvτες αvεvόχ λητοι με τα ς yυvαίκας και τα τέκvα τωv και κατ' εξοχήv με τα προvόμια της θρησκείας ήτις διεφυλάχθη και διατηρείται ασκαvδάλιστος, μέχρι της σήμεροv επί ψυχική ημώv σωτηρία.
Στα πλαίσια των αντιθέσεων μεταξύ των μεγαλοπαπάδων του Φαναρίου παρουσιάζεται ο μητροπολίτης Πισιδίας Ευγένιος, ο οποίος -"ήταv yvωστός πόρvος και κάθαρμα, συζούσε με τηv Κοκκώvα Ελέγχω με τηv οποία έφτιασε και παιδιά", (Κορδάτος Γιάννης) - κατήγγειλε τον Γρηγόριο ως υποκινητή της Επανάστασης και έτσι ο μεν πρώτος αποκεφαλίστηκε, ο δε
δεύτερος εστέφθη υπό του σουλτάνου ο επόμενος πατριάρχης. Η δουλοπρεπής
και προδοτική στάση της εκκλησίας κατά την Επανάσταση, ιδιαίτερα στα
υψηλά κλψάκια, ήταν γενική και απόλυτη. Οι όποιες φωτεινές εξαφέσεις
είναι ελάχιστες και δεν απαλύνουν με κανέναν τρόπο τις αθλιότητες του
ιερατείου. Υπό τη σκέπη της ίδιας έρπουσας πολιτικής του πατριαρχείου.
Στις
18 Νοεμβρίου του 1821 οι 19 ηγούμενοι των ισάριθμων μονών του Αγίου
Όρους και προηγούμενοι των CΠJμεpινών Εφραίμ, καλούν τη μονή Εσφιγμένου
να:
... πιάσετε ενέχεφον τον άρχοντα Παπάν (Εμμανουήλ Παππάς) και τους λοιπούς [ ... ] να μας τους φέρετε ενταύθα αναμφιβόλως και τους ζητούμεν από εσάς αφεύκτως.
Πράγμα που έγινε και στη συνέχεια τους παρέδωσαν στους
Τούρκους για τα περαιτέρω.
Τούρκους για τα περαιτέρω.
------------------------------------------------------------------------------------------------
ISBN: 978-960-594-059-1
Πού πήγαν τα βιβλία;
Συγγραφέας: Δήμητρα Φώτου«Τα βιβλία του Ψιτ χάθηκαν!» Η είδηση έπεσε σαν κεραυνός στη γειτονιά. Μέσα σε ένα βράδυ, τα βιβλία εξαφανίστηκαν, χάθηκαν, έγιναν καπνός! Στ’ αλήθεια, πού πήγαν τα βιβλία;
Την υπόθεση αναλαμβάνει ο ντετέκτιβ Πλήθωνας, ο αξιότερος των ερευνητών, το μεγαλύτερο λαγωνικό όλων των εποχών. Θα μπορέσει άραγε να λύσει το μυστήριο και να βοηθήσει τον φίλο του να βρει τον πολύτιμο θησαυρό του;
Μια περιπέτεια ντετεκτιβική και αυστηρά βιβλιοφιλική!
https://kalendis.gr/product/pou-pigan-ta-vivlia/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου