Γράφει ο Κωνσταντίνος Κωνσταντινίδης Αμφικτύων
Ενώπιον του δικαστηρίου ο Σωκράτης αρνείται την αγωνιστική μέθοδο στην αποκάλυψη της αθωότητας του , διότι δεν θέλησε να προδώσει αυτά που δίδασκε. Αρνείται επομένως την κρίση των «πολλών και μη επαιόντων», άρα και του Δήμου των Αθηναίων και των Δικαστών του. Τούτο τον κάνει ύποπτο στον Αθηναίο πολίτη του 5ου αιώνα με την γνωστή του για το δημοκρατικό πολίτευμα ευαισθησία
Ο Σωκράτης διατηρεί τη βαθιά πίστη ότι με το έργο που επιτελεί είναι συνεργός του Θεού. Έτσι αυτός δεν το βάζει κάτω και διατηρεί απεριόριστη την ελευθερία του στον έλεγχο των προσώπων που τον δικάζουν . Ο έλεγχος όμως εξοργίζει τους δικαστές. Το πρόσωπο που ελέγχεται κάθε φορά από την σιδερένια λογική του Σωκράτη έχει στο τέλος ν’ αντιμετωπίσει ένα σοβαρό δίλημμα: ή να ομολογήσει την αμάθεια του , να πάψει λοιπόν να είναι αυτός που ήταν ,δηλαδή να σταματήσει να τον δικάζει, ή να πει ότι του αρέσει να ζει όπως ζει, έστω και δουλοπρεπώς. Τούτο το δεύτερο σκέλος, όταν σε αυτό επιμένει ο Σωκράτης , γεμίζει την ψυχή του με οργή κατά του φιλοσόφου. Οι Τριάκοντα Τύραννοι του είχαν απαγορεύσει να ασκεί το έργον του. Όμως ο Σωκράτης δεν πειθάρχησε . Δεν πρόλαβαν εκείνοι να τον εκτελέσουν και τώρα αναλαμβάνουν να φέρουν εις πέρας το ανόσιο έργον οι « δημοκρατικοί» και αυτοί του αφαίρεσαν τη ζωή όχι για κάποιο ποινικό έγκλημα, αλλά για τις καινοφανείς ιδέες του. Η θεωρία του ότι κριτής πρέπει να είναι ο Λόγος για τον έλεγχο των προσώπων και ο νόμος πρέπει να είναι εναρμονισμένος με το Λόγο, τον οδήγησαν στην καταδίκη του με το κώνειο. Αυτά είναι τα «καινά δαιμόνια» που εισήγαγε στη ζωή του ανθρώπου .Για αυτά καταδικάζεται εις θάνατον από το δικαστήριο και όχι για διαφθορά των νέων και αθεΐα
Επ’ αυτού αξίζει να αναφερθούν δύο τυπικά παραδείγματα :
Το ένα αναφέρεται στον Αλκιβιάδη . Μετά από συζήτηση δέχθηκαν και οι δύο(δηλαδή ο Σωκράτης και Αλκιβιάδης) ότι η κακία είναι «δουλοπρεπές» και η Αρετή «ελευθεροπρεπές» πράγμα. Συνεπώς πρέπει κανείς να αποφεύγει την δουλοπρέπεια . Ερωτά τότε ο Σωκράτης τον συνομιλητή του : «Εσύ έχεις συναίσθηση σε ποια κατάσταση βρίσκεσαι;» Νομίζω , απαντά ο Αλκιβιάδης , πως ξέρω πολύ καλά την κατάσταση μου. Αυτή η ομολογία , αν συνειδητοποιηθεί , γεννά με τρόπο φυσικό την ανάγκη για βελτίωση .
Το δεύτερο αναφέρεται στη συζήτηση του Σωκράτη με το γιό Λμπροκλή, που δε φερόταν καλά στη μητέρα του, με την δικαιολογία ότι και εκείνη δεν του φέρεται καλά «Πές μου , παιδί μου, λέγει ο Σωκράτης, ξέρεις ότι υπάρχουν άνθρωποι που τους λέμε αχάριστους; …..Αχάριστους ονομάζουμε εκείνους που ευεργετήθηκαν και ενώ μπορούν να δείξουν την ευγνωμοσύνη τους, δεν το κάνουν….Δε σου φαίνεται ότι τους αχάριστους πρέπει να τους βάλουμε μαζί με τους άδικους; … και όσο πιο μεγάλες καλοσύνες δέχθηκαν οι αχάριστοι τόσο πιο χτυπητή η αδικία τους….» Με τις ερωτήσεις αυτές θεμελιώνεται ορισμένη ηθική αρχή που τη δέχεται και ο Λαμπροκλής.
Ο Σωκράτης τότε προχωρεί σε συγκεκριμένη εφαρμογή της , στην περίπτωση που αφορά το Λαμπροκλή , «Οι ευεργεσίες ερωτά που δεχθήκαμε από τους γονείς μας δεν είναι μεγαλύτερες από όλες τις άλλες; Δεν υπήρχαμε και τους χρωστάμε την ύπαρξη μας. Η μητέρα μάλιστα με κόπο δέχεται στα σπλάχνα της βάρος που βάζει σε κίνδυνο τη ζωή της , γεννά το παιδί με σκληρούς πόνους , το θηλάζει…»
Ο Λαμπροκλής στο τέλος δέχεται ότι μόνο ευγνωμοσύνη πρέπει να δείχνουμε στους γονείς μας. Έτσι ο έλεγχος καταλήγει σε κάθαρση και οδηγεί σε ριζική αλλαγή της διαγωγής. Αυτό γίνεται μόνο όταν συνειδητοποιηθεί το πόρισμα , όταν αποκτήσει ο ελεγχόμενος γνώση από μέσα , που την δέχεται ελευθέρως και όχι από κάποιο εξαναγκασμό ή συμφέρον. Διαφορετικά μένει μια πληροφόρηση που πέρασε από το ένα αυτί και βγήκε από το άλλο , δεν μπήκε στη συνείδηση του . Ηταν λόγια που τα πήρε ο αέρας.
Και ας έλθουμε στην σήμερον ημέραν πως διαπαιδαγωγούνται οι νέοι στο σχολείο , από τα ΜΜΕ και τα Κοινωνικά Δίκτυα; Και γιατί μεγάλο μέρος εξ αυτών ρέπει στη βία, στην αυθαιρεσία, στην αδικία στην ασέβεια προς τους γονείς και τους ηλικιωμένους , στην αδιαφορία και συχνά και στο έγκλημα . Στα σχολεία έχει ατονήσει η ηθική παιδεία . Οι εκπαιδευτικοί είναι φοβισμένοι να ασκήσουν κάποιου είδους ηθική και εθνική διαπαιδαγώγηση για να μην ξεφύγουν από τα ρηχά και στείρα προγράμματα του Υπουργείου Παιδείας, αλλά και για να μην στενοχωρήσουν τα παιδιά . Από την άλλη μεριά διδάσκονται σε πρώιμη ηλικία σεξουαλικότητα και αφύσικες και παράλογες πράξεις και οι έμποροι ναρκωτικών βρίσκονται μέσα στις σχολές . Απαγορεύουν στον εκπαιδευτικό να ελέγξει το παιδί μήπως στενοχωρηθεί και πάθει κάτι γιατί τότε θα πληρώσει ακριβά το «ατόπημα» του. Είναι όμως και οι εκπαιδευτικοί ικανοί;. Και ενώ θα μπορούσε το Ελληνικό Σχολείο να διαπαιδαγωγήσει χαρακτήρες ακέραιους και ηθικούς με την διδασκαλία των Δελφικών Παραγγελμάτων, τέτοιες ιδέες είναι αυστηρώς απαγορευμένες και θεωρούνται «εθνικιστικές» και «ακροδεξιές», «τα καινά δαιμόνια κατά Σωκράτη», ενώ η έκλυση ηθών, η αφύσικη συμπεριφορά των ΛΟΑΤΚΙ , η χρήση ναρκωτικών και η διάλυση και η έκκληση ηθών είναι ταυτισμένες με το φιλελεύθερο και «προοδευτικό» πνεύμα . Έτσι η σήψη, διάλυση και το χάος προχωρεί ακάθεκτο στο δυτικό κόσμο(3/10/23)
ΝΟΜΙΜΟ ΜΕΝ ΑΝΗΘΙΚΟ ΔΕ
Γράφει ο Κωνσταντίνος Κωνσταντινίδης Αμφικτύων
Κατά τον Σωκράτη η προσέγγιση του αγαθού γίνεται με το Λόγο με απόλυτο τρόπο. Η ζωή είναι αέναη δράση και κίνηση. Καθημερινά ο άνθρωπος έρχεται αντιμέτωπος με ανυπέρβλητες καταστάσεις τις οποίες πρέπει να αντιμετωπίσει. Πρέπει λοιπόν ο Λόγος κάθε φορά να συλλάβει ορθά τις σχέσεις του με το αγαθό, για να επιτύχει την Ευπραξία και για να τα έχει καλά το άτομο με τη συνείδηση του. Με τέτοια επί μέρους θέματα έχει ασχοληθεί ο Σωκράτης του Ξενοφώντα, αν και περιορίζεται σε γενικές αδρές γραμμές.
Εκείνοι που ασχολήθηκαν διεξοδικά με την Ηθική πράξη της καθημερινότητας και φιλοδόξησαν να δώσουν κατά κάποιο τρόπο τη νομολογία των επί μέρους περιπτώσεων ήταν οι Στωικοί.
Με την περιπτωσιολογία η ηθική πράξη μεταβάλλεται σε πρόβλημα του οποίου τη λύση καλείται να δώσει ο Λόγος και μόνο αυτός . Αλλά ο Λόγος δηλαδή η λογική μπορεί να δώσει μόνο τον τύπο, δηλαδή τη λογική επιχειρηματολογία, την τυπολογία και να παραλείψει την ηθική. Η τυπολογία μπορεί να μας παρασύρει σε δύο κατολισθήσεις και στην έκπτωση της συνείδησης μας.
Πρώτον να δώσει στον τύπο αξία που δεν έχει και να δεχθεί η συνείδηση ότι η εκτέλεση του τύπου είναι αρκετή. Τότε μπορεί να πληρείται μεν το γράμμα του νόμου αλλά λείπει η ουσία. Πολύ συνηθισμένο φαινόμενο στη ζωή του ανθρώπου
Δεύτερον ο λογικός τύπος να υπηρετεί άλλα εσωτερικά κίνητρα. Τούτο σημαίνει ότι η ενέργεια μας είναι κατοχυρωμένη νομικά αλλά πάσχει ηθικά
(Πρόσφατο παράδειγμα η νέα απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου που επαναφέρει σε επίπεδα πριν από τις περικοπές από το 2012 και ύστερα. Έτσι «ανοίγει» νέο παράθυρο για πληρωμές αναδρομικών σε συνταξιούχους του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα, οι οποίοι διεκδικούν επιστροφές από αντισυνταγματικές μειώσεις συντάξεων. Δύο δικαστικοί λειτουργοί τα ζήτησαν. Η πράξη αυτή είναι μεν νόμιμη διότι στηρίζονται σε απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου και θεωρείται νόμος του κράτους, αλλά ηθικά πάσχει διότι έχει κίνητρο το προσωπικό συμφέρον ορισμένης τάξεως)
Πολύ χαρακτηριστική για τη δεύτερη περίπτωση η κατολίσθηση που εμφαίνεται στο παράδειγμα του σχολάρχη της Στοάς του Διογένη του Βαβυλώνιου(2ος αιών π.Χ) Ας υποθέσουμε λέγει ο Διογένης ότι έμπορος σίτου φθάνει στη Ρόδο σε καιρό σιτοδείας με πλοίο γεμάτο σιτάρι. Ξέρει ότι πίσω του έρχονται και άλλα πλοία με σιτάρι προς τη Ρόδο
Τι πρέπει να κάνει; Θα πει αυτό που ξέρει και θα πουλήσει το σιτάρι του φθηνά, ή δε θα το πει και θα το πουλήσει ακριβά; . Ο «σοφός» , λέγει ο Διογένης δε θα πει αυτό που ξέρει, αν οι νόμοι της Ρόδου δεν τον προστάζουν να το κάνει. Έχει πάψει όπως βλέπουμε για το Διογένη να είναι η Αρετή η εσωτερική ποιότητα που εκφράζει την ομολογία της συνείδησης με τον εαυτόν της. Σήμερα θα λέγαμε ότι σκέπτεται συμφεροντολογικά και όχι ηθικά. Η συνείδηση του εμπόρου αυτού – όπως και των περισσότερων εμπόρων υπνώττει προς χάριν του κέρδους.
(Και πρόσφατα υπήρξαν βουλευτές και ανώτατοι άρχοντες που κατοχυρώθηκαν πίσω από κάποιο νόμο, συνήθως «φωτογραφικό» ή την ανυπαρξία σχετικού νόμου για να εκμεταλλευτούν κάποια κραυγαλέα υπόθεση η οποία ήταν ωφέλιμη και καταχρηστική . Αρκεί αυτούς που δεν τους άγγιζε ο ανθρώπινος νόμος και άρα έμειναν ατιμώρητοι. Όσο για τη συνείδηση τους είναι από καιρό ελαστική. Έχουν συμβιβαστεί με το κέρδος και την ηθική κατάπτωση).
Σε άλλη ορθολογική ακρότητα του Στωικού Επίκτητου (2ος αιών π.Χ) λέγει : Ο «σοφός» θα συλλυπηθεί τον άλλον που έπαθε κάποια συμφορά, ακόμη και θα αναστενάξει προσποιητά , δε θα συγκινηθεί όμως κατά βάθος. Γιατί; Διότι η συγκίνηση είναι πάθος. Και αν καταληφθεί από αυτήν, δείχνει ότι έπαψε μέσα στην ψυχή του να είναι ηγεμόνας ο Νους. Τη θέση του στην περίπτωση αυτή πήρε το άλογο πάθος
(Τι άλλο κάνουν τα ΜΜΕ σήμερον από να εκμεταλλεύονται κατά τον αισχρότερο τρόπο το πάθος των «άλογων» και άκριτων ανθρώπων ; Της κοινής γνώμης που έχει αλλοτριωθεί και έχει χάσει τον έλεγχο και την κυριαρχία της λογικής της; Και μετά διερωτώμεθα γιατί δεν αλλάζει αυτός ο τόπος; Ενώ βλέπουμε ότι αυτό το πολιτικό σύστημα από την εποχή του Καποδίστρια – με ελάχιστες εξαιρέσεις παραμένει αναλλοίωτο . Και μας καταστρέφει διότι δε φροντίζει για το γενικό και εθνικό όφελος αλλά μόνον για το «προσωπικό συμφέρον». Και όμως, εμείς συνεχώς και αδιαλείπτως το ψηφίζουμε και με την ψήφο μας το νομιμοποιούμε. Παρότι οι σοφοί κραυγάζουν ότι οι 300’ του Κοινοβουλίου πάντα ενεργούν με γνώμονα το μοιραίο «πολιτικό κόστος» και όχι σύμφωνα με τη θέληση των πολλών)
Η σωκρατική ηθική και αυτή των στωικών αποτελούν τις δύο ακρότητες στα θέματα εφαρμογής της ηθικής στον καθημερινό μας βίο .Δεν είναι δυνατόν να τις καταδικάσουμε διότι και οι δύο εφαρμόζονται κατά περίπτωση από τους ανθρώπους. Θα καταλήξουμε ότι :ο Λόγος πάντα είναι ο υπέρτατος κριτής της εσωτερικής μας συνείδησης, αλλά και η γνώση είναι η Αρετή.
(Εδώ να προσθέσουμε ότι γιαυτό τα ΜΜΕ δε μας ενημερώνουν με αποτέλεσμα να μένουμε απληροφόρητοι και αδιάφοροι άρα και στερημένοι Γνώσεως. Συνεπώς, κατά τον Σωκράτη δεν είμαστε Ενάρετοι. Σε σχέση με τους εταίρους μας Ευρωπαίους πάσχουμε διότι σκεπτόμαστε συναισθηματικά, ενώ αυτοί σκέπτονται λογικά και πάντα εμείς είμαστε οι χαμένοι και αυτοί οι υλικά κερδισμένοι. Τι φταίει ; Η Θρησκεία , η Παιδεία και το Πολιτικό και Οικονομικό Κατεστημένο . Όλοι αυτοί βολεύονται με την ύπνωση της λογικής και της άγνοιας λόγω της ελλιπούς πληροφόρησης, παραπληροφόρησης και χειραγώγησης της κοινής γνώμης , αλλά και της αδιαφορίας και έλλειψης ευθύνης των πολιτών } (5/10/23)
Αμφικτύων
* Αμφικτύων είναι ο Υποστράτηγος ε.α Κωνσταντίνος Κωνσταντινίδης
Συγγραφεύς, Μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου