Η ΠΥΘΙΑ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΣΙΓΗΣΕΙ
Γράφει ο Κωνσταντίνος Κωνσταντινίδης Αμφικτύων
Τον 5ον αιώνα πήραν τα σκήπτρα οι Αθηναίοι στις τέχνες με το Φειδία, Ικτίνο τους αρχιτέκτονες των Μνημείων της Ακροπόλεως , με τους τρεις μεγάλους τραγικούς Ευριπίδη, Σοφοκλή και Αισχύλο , τους μέγιστους πολιτικούς και στρατηγούς Αριστείδη, Θεμιστοκλή , Μιλτιάδη , Περικλή, στην επιστήμη με τον Θουκυδίδη και στη φιλοσοφία με τον Σωκράτη..
Για τον Αισχύλο το μέγιστο κατόρθωμα είναι η συμμετοχή του στη μάχη του Μαραθώνα και θα μείνει στη μνήμη της ανθρωπότητας εσαεί , της δυτικής ελευθερίας έναντι της ανατολικής απολυταρχίας το επίγραμμα : «…αλκήν δ’ ευδόκιμον Μαραθώνιον άλσος αν είποι και βαθυχαιτήεις Μήδος επιστάμενος»(Γέλα·για την ευδόκιμον ανδρεία του μπορεί να πει το Μαραθώνιον άλσος και ο Πέρσης με την πυκνή χαίτη που τον γνώρισε.)
Πριν από αυτούς οι Προσωκρατικοί Φιλόσοφοι καλλιέργησαν το έδαφος και το έκαναν εύφορο στον Ελληνικό Κόσμο όπως : Θαλής, Αναξίμανδρος, Αναξιμένης, Πυθαγόρας, Φιλόλαος, Αρχύτας, Εμπεδοκλής, Ηράκλειτος, Παρμενίδης, Ζήνων ο Ελεάτης, Μέλισσος ο Σάμιος, Ξενοφάνης, Αναξαγόρας, Λεύκιππος, Δημόκριτος, Πρωταγόρας, Γοργίας, Πρόδικος, Ιππίας, Φερεκύδη κ.α’
Και πριν από τους προσωκρατικούς στην προϊστορική εποχή: οι Αιγαίοι, Μινωίτες και Μυκηναίοι που δημιούργησαν λαμπρούς πολιτισμούς και τους διέδωσαν στην οικουμένη(Μίνωας της Κρήτης, Ερμής ο Τρισμέγιστος της Αιγύπτου, Ηρακλής, Ορφεύς, Περσεύς, Διόνυσος, Δρυίδες, Παλαμήδης, Ομηρος κ.α
Το 470 π.Χ γεννήθηκε ο Σωκράτης η μεγαλύτερη φιλοσοφική μορφή όλων των εποχών, Ο Σωκράτης είναι γέννημα και θρέμμα της Αττικής γης και ιδιαίτερα της Αθήνας.
Ο Χρυσούς Αιών Ο 5ος Αιώνας κρατάει τα σκήπτρα σαν ο «Χρυσούς Αιών» των Αθηνών. Η πνευματική ευφορία της Αττικής συνεχίστηκε και τον 4ον π. Χ αιώνα. Σε αυτόν ανήκει το πλατωνικό έργο που προκάλεσε τον θαυμασμό των αρχαίων Ελλήνων.
Και ο θαυμασμός για την πόλη των Αθηνών γέννησε την απορία : Που οφείλεται η τόσο πλούσια πολιτιστική ευφορία και συγκομιδή ; Ποια ήταν η αιτία που συνέργησαν στην άνθηση και στην καρποφορία ενός συνολικού Πολιτισμού που μεγαλούργησε σε όλους τους τομείς;
Αιτία το θαυμαστό κλίμα της Αττικής Ο Παναίτιος ο Ρόδιος ο σχολάρχης της Στωικής Σχολής των Αθηνών γοητευμένος από το έργο του Σωκράτους και του Πλάτωνος την απέδωσε στο θαυμάσιο Αττικό κλίμα. Η Αττική είπε και εννοούσε το φυσικό περιβάλλον , το ξηρό και ήπιο κλίμα, την καθαρή ατμόσφαιρα, τα δάση , τη θαλάσσια αύρα κάνει τη χώρα «των φρονίμων οιστική», δηλαδή χώρα που παράγει σοφούς. Και δεν είναι ο μόνος που έχει αυτή την γνώμη. Πριν από αυτόν ο Αριστοτέλης είχε δεχθεί ότι το φυσικό περιβάλλον με τους κλιματολογικούς του κυρίως όρους διαμορφώνει το χαρακτήρα και την πορεία της ζωής των ανθρώπων. Το περιβάλλον οιστρηλατεί και κεντρίζει το πνεύμα και το ενεργοποιεί να γεννήσει νέες ιδέες νέα έργα και να ανέβει ψηλότερα . Επομένως, η ιδέα για το περιβάλλον και την αξία του έχει την αρχή του - όπως όλα- από τους αρχαίους Έλληνες οι οποίοι τα έκαναν πράξη και όχι λόγια όπως σήμερα . Οι σύγχρονοι το ανακάλυψαν μόλις το κατάστρεψαν και τώρα κινητοποιήθηκαν για την σωτηρία του. Όμως με την ίδια ιδεοληψία η οποία είναι αντίθετη προς το φυσικό νόμο και έχει σαν βάση την αύξηση της υλικής ευημερίας είναι βέβαιον ότι η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος θα συνεχισθεί παρά την περί του αντιθέτου σύγχρονη ρητορική.
Οι Έλληνες τον 5ον αιώνα ανακάλυψαν το άτομο και κατανόησαν τις απεριόριστες δυνάμεις που κρύβει μέσα του. Αυτό ενδυναμώνει τον άνθρωπο ο οποίος αποκτά εμπιστοσύνη στον εαυτόν του και ελευθερώνεται από πολλά δεσμά και προκαταλήψεις του παρελθόντος (θρησκευτικές , προλήψεις κ.α) Την ίδια ώρα δημιουργεί στο άτομο το θαυμασμό και συγχρόνως το δέος και τις υποχρεώσεις του σαν πολίτης. Αυτά καταγράφονται στις τραγωδίες και μορφώνουν την αθηναϊκή κοινωνία και γενικότερο τον Ελληνικό Κόσμο.
Τα αίτια της πτώσης Οι Έλληνες, από το 600 μ.Χ. μέχρι σήμερα, δεν έχουν σχέση μαθητείας με τους φιλοσόφους και τους ποιητές τους. Δεν «έκλεισαν τ’ αυτιά τους», τους απαγόρευσαν να τους ακούνε. Το δελφικό μαντείο δεν έπαψε τις απαντήσεις, το φίμωσαν. «…Οι θεοί δεν εγκατέλειψαν τις εστίες τους» μόνο στα βάθη του συλλογικού ασυνείδητου. Η μεταχριστιανική και σύγχρονη Ελλάδα είναι εντελώς διαφορετική απ’ την αρχαία, οι άνθρωποι είναι διαφορετικοί κι η διαφορά δεν είναι αποτέλεσμα φυσικής εξέλιξης, αλλά ανθρώπινης επέμβασης. Πρόκειται για μια κοινωνία, έναν λαό, με αλλοιωμένη μνήμη, απότοκο βίαιης καταστολής που τελεί έκτοτε σε συνεχή καταστολή. Ποιος υπόδουλος αλλοτριωμένος πολιτισμός παρήγαγε σκέψη, για να παράξει και η Ελλάδα;
Αμεση ανάγκη επαναφοράς αρχαίας γλώσσας και πατρώας θρησκείας Οι Έλληνες για να σωθούν από την οδό της απωλείας τους είναι ανάγκη να επαναφέρουν την αρχαία γλώσσα των σοφών και φιλοσόφων , να λατρέψουν την πατρώα θρησκεία τους και να μεταλαμπαδεύουν το αθάνατο Ελληνικό Πνεύμα στην παραπαίουσα Ανθρωπότητα
Το Χορικό « Αντιγόνη» του Σοφοκλή αρχίζει «Πολλά τα δεινά κουδέν ανθρώπου δεινότερον πέλει» Στην Αθήνα βρήκαν έκφραση όλα τα κινήματα ιδεών ( Η θεωρία του Καντ αποτελεί στο βάθος μια άλλη απάντηση από εκείνη του Πρωταγόρα στο ίδιο πρόβλημα ) Για πρώτη φορά μπαίνει η Αλήθεια στο μικροσκόπιο και εξετάζεται ενδελεχώς. Σήμανε δραματική ώρα για τον άνθρωπο να στρέψει το φακό προς το εσωτερικό του και να βυθομετρήσει σε πλάτος και βάθος τον εαυτόν του πριν κάνει το άλμα στο Διάστημα. Θέλει τόλμη και θάρρος για να βγάλει ο άνθρωπος στην επιφάνεια τα καλά και τα κακά που κρύβει στην ψυχή του. Αυτό τον άθλο έκανε ο Σωκράτης με την «Αυτοπαρατηρησία» του και με τον θάνατο του με το κώνειο. Πρωταγόρας σοφιστής και αυτός έδωσε τον ορισμό ότι ο άνθρωπος : «πάντων χρημάτων μέτρον, των μεν όντων ως εστίν , των δε ουκ όντων ως ουκ εστίν» Ο Σωκράτης : « Αποκαλύπτει την ψεύτικη αυτοπεποίθηση επάνω στην οποία στήριξε τη ζωή του , τη δράση του , να του δείχνει ότι δεν γνωρίζει το εαυτόν του, να τον καλεί να στηρίξει τη ζωή του πάνω στην Αλήθεια , όχι στο ψεύδος»
Ας αναλύσουμε τη λέξη Α-λήθεια , σημαίνει αυτό που δεν έπεσε σε Λήθη( το «Α» στερητικό) Ο Σωκράτης είναι ο πρώτος που διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι έχουν πέσει σε λήθη: Από πού ξεκίνησε ο άνθρωπος; Ποιος ο σκοπός του; Από πόσες φάσεις πέρασε για να φθάσει ως εδώ ; Πως ξεφύτρωσε μέσα στο Σύμπαν μετά από άπειρες μεταλλάξεις ; Πως όλα ξεκίνησαν από αδιαμόρφωτο Χάος; Τι είναι αυτό που μας κρύβει την Αλήθεια κατά το μέγα πνεύμα τον Σωκράτη; .Αυτό θέλει να δώσει στους ανθρώπους ο «Δάσκαλος» σαν θεολογία ότι « ΕΝ ΟΙΔΑ ΟΤΙ ΟΥΔΕΝ ΟΙΔΑ» και παράλληλα να διδάξει και ελέγξει τους ανθρώπους γύρω του. .( Τούτο ισχύει πρώτιστα για μας τους σύγχρονους Έλληνες που όχι μόνο λησμονήσαμε τους σοφούς , φιλοσόφους μας ακόμη και τους θεούς μας , αλλά τους κάναμε εχθρούς και τους πολεμάμε Η Πυθία μας δίνει ακόμη μηνύματα).
Μετά τον Μεσαίωνα το πνεύμα μετακόμισε στη Βόρεια Ευρώπη και αργότερα στις ΗΠΑ σε ψυχρά κλίματα και άλλαξε χαρακτήρα με την αλλαγή των κλιματολογικών όρων και την επίδραση των Αβραμικών δογμάτων. Εκεί οι άνθρωποι χρειάζονταν περισσότερη ενέργεια και οι υλικές ανάγκες ήταν αυξημένες . Αυτά δημιούργησαν την επιβάρυνση της Γης η οποία οξύνθηκε με την ανάπτυξη της τεχνολογίας . Η φτωχή αμφίεση του Σωκράτη ο οποίος χειμώνα καλοκαίρι ήταν με το ίδιο χιτώνα-παρόλο που καταγόταν από καλή οικογένεια- αλλά και οι μαθητές του ήταν ατημέλητοι(κουρελήδες) διότι ήθελαν να δείξουν ότι το ένδυμα της ψυχής είναι προτιμότερο από την εξωτερική αμφίεση. Το ιδανικό του Σωκράτη ήταν να κάνει τη ζωή του ανθρώπου ομόλογη με το Λόγο , με την Αλήθεια και συμβατή με το φυσικό νόμο. Την εποχή εκείνη έγινε η αντιπαράθεση του νέου ανθρώπου που ερχόταν στο προσκήνιο με τον παλαιό άνθρωπο που έφευγε. Αυτό είναι και το νόημα του λόγου του Περικλή στον «Επιτάφιο» για τους νεκρούς του πρώτου έτους του Πελοποννησιακού Πολέμου: Τότε ακούστηκαν φράσεις όπως: «Το ευδαίμον το ελεύθερον το δ’ ελεύθερον το εύψυχον» «..κρίναντες μη περιοράσθε τους πολεμικούς κινδύνους» «Ανδρών γαρ επιφανών πάσα γη τάφος» κ.α που στην ουσία άλλαζαν την εποχή εκείνη. Σήμερα βρισκόμαστε σε μια παρόμοια φάση. Ο παλαιός άνθρωπος δίνει τη θέση του στο νέο άνθρωπο της Επιστήμης, της Τεχνολογίας, του Λόγου , αλλά και του Μέτρου και του Μηδέν Αγαν και του σεβασμού προς τη Φύση στο φυσικό περιβάλλον ( 30/7/23)
Αμφικτύων
* Αμφικτύων είναι ο Υποστράτηγος ε.α Κωνσταντίνος Κωνσταντινίδης
Συγγραφεύς, Μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών
