Γράφει ο Κωνσταντίνος Κωνσταντινίδης Αμφικτύων
Είναι εκδήλωση του ανθρώπινου πολιτισμού να τιμάται η γέννηση ενός νέου μέλους της οικογένειας .Η χαρά των γονέων συνδέεται πάντα με την ονοματοδοσία του νεογέννητου που συχνά γίνεται από τους γονείς του γαμπρού πριν από τη γέννηση του νεογνού για την διαιώνιση του γένους
Τα Αμφιδρόμια Στην Αρχαία Ελλάδα αυτή η γιορτή της ονοματοδοσίας εκαλείτο Αμφιδρόμια. Η Ορθόδοξη Εκκλησία το ονομάζει βάπτισμα , με το οποίον δίδεται από τον ανάδοχο(νονό) το όνομα. Ο νονός είχε καθιερωθεί στους χρόνους που οι Έλληνες είχαν στερηθεί την ελευθερία τους και η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία θέλησε να τους αλλάξει την πατρώα θρησκεία του Διός και να τους κάνει Χριστιανούς. Τότε ο ανάδοχος(νονός) έπαιζε το ρόλο του μάρτυρα για να ομολογήσει ότι πράγματι το παιδί βαπτίστηκε χριστιανός , αλλά και για να τον παρακολουθήσει στα επόμενα χρόνια να μην ξεφύγει από την χριστιανική του πίστη.
Κατάργηση της Πατρώας Θρησκείας τον 4ον αι. Η Ελληνική θρησκεία και τα μυστήρια της απαγορεύτηκαν αυστηρώς επί ποινή θανάτου τον 4ον αιώνα και αυτή χαρακτηρίστηκε ως «ειδωλολατρική». Εκτοτε κατόπιν διατάγματος του Ρωμαϊκού Κράτους άλλαξαν τα ήθη και τα έθιμα που συνδέονταν με τη λατρεία και φυσικά και η ονοματοδοσία των νεογνών.
Από τα Αρχαιοελληνικά ονόματα στα Εβραικά Να αναφέρουμε ότι μετά την επιβολή του Χριστιανισμού ενοχοποιήθηκαν οι πολλές χιλιάδες των Ελληνικών ονομάτων , τα οποία αντικατεστάθησαν από ονόματα Χριστιανών αγίων , οσίων , μαρτύρων και από ονόματα της Εβραϊκής Βίβλου. Ετσι στερηθήκαμε θαυμάσια και εύηχα ονόματα , τα οποία έδιναν την σημασία και αξία στον φέροντα διότι ήταν ονόματα των αρχαίων θεών μας, μυθικών ηρώων , φιλοσόφων , στρατηγών , πολιτικών , εξερευνητών , εκπολιτιστών, πρωταθλητών - Ολυμπιονικών κ.α Τώρα περιοριζόμαστε σε μια ντουζίνα κοινότατων ονομάτων , έτσι ώστε αν κανείς φωνάξει σε κάποιο καφενείο ένα όνομα μεγάλο μέρος θα στρίψει το κεφάλι. Και δυστυχώς είναι τόση η πλύση εγκεφάλου που έχει υποστεί ο Έλληνας εδώ και 17 αιώνες ώστε ακόμη και σήμερον που επιτρέπεται η χρήση των αρχαίων ονομάτων ελάχιστοι τα δίδουν στα παιδιά τους. Αντίθετα, μερικοί ξένοι τα προτιμούν και τα φέρουν τιμητικά.
Την 5ην ή 7ην ημέρα από της γεννήσεως , ετελούντο τα Αμφιδρόμια. Επρεπε πρώτα να καθαριστούν οι γυναίκες που συμμετείχαν στη γέννα καθώς και η μητέρα του νεογνού διότι εθεωρείτο ότι κατά τον τοκετό εκλύεται ενέργεια ιδιαζούσης φύσεως. Αυτός είναι ο λόγος που στα Ασκληπιεία απαγορεύονταν οι τοκετοί, όπως άλλωστε και οι θάνατοι ασθενών . Τούτο ίσχυε και για την ιερά νήσο Δήλο όπου οι επίτοκοι διέμεναν στην παρακείμενη νησίδα Ρήνειαν. Η ρύπνση ίσχυε και για τα ποτάμια τα «μολυσμένα» όπως μαρτυρεί ο μύθος για τον ποταμό «Λήμαξ» της Φυγαλείας . Ο ποταμός έλαβε το όνομα του από τον καθαρμόν της θεάς Ρέας μετά την γέννηση του Διός . Κατά την παράδοσιν εκεί έριξαν τα λήματα που χρησιμοποίησαν κατά τον τοκετό, εξ ού και το όνομα του ποταμού Λήμαξ .
Τα ήθη και τα έθιμα παρέμειναν σχεδόν αναλλοίωτα στο χρόνο , εις πείσμα αυτών που λένε ότι αλλοιωθήκαμε. Τα παλαιότερα χρόνια θυμάμαι ότι οι επίτοκοι στην επαρχία γεννούσαν στο σπίτι με την βοήθεια της μαίας(κοινώς μαμής καλουμένης) Οι «λεχώνες» έπρεπε να μείνουν 45 ημέρες στο σπίτι πριν κυκλοφορήσουν στο δρόμο. Ασφαλώς είχαν καθιερώσει το όριο τούτο για να αποφύγουν τυχόν μόλυνση η μητέρας και το βρέφος
Ο πατέρας κρατών το βρέφος τρέχει τρεις φορές γύρω στην εστία Τον ακολουθούν οι συγγενείς και φίλοι τρέχοντες περί την εστίαν του οίκου και μάλιστα κατά μιαν αναφοράν γυμνοί , ενώ κατ’ άλλους το νεογέννητο το περιέφεραν οι γυναίκες Οι φίλοι προσκόμιζαν ως δώρα εδέσματα τα οποία θα προσφέρονταν στο πολυτελές γεύμα των γενεθλίων το οποίον θα εδίδετο την 10ην ημέρα από της γεννήσεως του . Ιδιαίτερα μνημονεύοταν ο ι Σηπίες(σουπιές) και Πολύποδες (χταπόδια)
Την 10ην ημέρα οπότε δίδεται επισήμως το όνομα στο βρέφος ενώπιον συγγενών και φίλων. Οι τελετές αρχίζουν με θυσίαν και περί την εσπέραν παρατίθεται το δείπνον και ακολουθεί ολονύκτια διασκέδαση. Σχετική μαρτυία δίνει ο κωμικός ποιητής Εφιππος(Αθηναίος370c-d)
«Έπειτα πως ούτε ένα στεφάνι δεν κρέμεται προ των θυρών , ούτε κνίσα(τσίκνα) δεν ερεθίζει της μύτης μας την άκρη. Και όμως Αμφιδρόμια είναι , εις τα οποία είναι έθιμον να ψήνωμεν φέτες τυρού από την Χερσόνησον. Να βράζωμεν λάχανο που λάμπει από έλαιον , να ψήνωμεν στήθη από αρνιά καλοθρεμμένα, να μαδάμε περιστέρια και κίχλες(τσίχλες) καθώς και σπίνους(σπουργίτια) να τσιμπάμε μαζί καλαμαράκια και σουπιές και να πίνωμεν πολλά γεμάτα ποτήρια κρασί»
Σε απόσπασμα ο Εύβουλος αναφέρεται στην δεκάτην ημέρα:
« Είεν , γυναίκες νυν όπως την νύχθ’ όλην εν τη δεκάτη του παιδιού χορεύσετε , θήσω δε νικητήριον τρεις ταινίες και μήλα πέντε και φιλήματα εννέα» Γράφει και το «Λεξικόν» της Σούδας για την ονοματοδοσία της «Δεκάτης» :
« έθος ήν παίδων γεννωμένων τοις Αθηναίοις αστοίς, τη ι’ (10ην ) των νυκτών από της γεννήσεως συγκαλείσθαι τους προς πατρός και μητρός οικείους και τους εγγυτάττω φίλους, και παρόντων εκείνων τα τε ονόματα τοις παισί τίθεσθαι και καλλιερείσθαι(συσιάζειν) τοις Θεοίς έπειτα ευωχείσθαι τους συνεληλυθότας και τούτό εστίν η δεκάτη»
Παρατηρούμε ότι το έθιμο και τότε και τώρα περιλαμβάνει
α/ τον καθαρμόν 2/ την περιφοράν του παιδιού(δηλαδή την καθιέρωση του στην οικογένεια και ευρύτερα στους οικείους ) 3/ την θυσίαν η οποία ήταν η θρησκευτική πλευρά των Αμφιδρομίων 4/ το δείπνον κσι υην διασκέδαση η οποία είναι η δημοσία πλευρά της τελετής
Περίπου αυτά εκτελούμε και σήμερον διότι υπάρχει διαρκής η συνέχεια του λαικού πολιτισμού της φυλής μας παρά τα όσα έχουν κατά καιρούς αβάσιμα γραφεί ότι δήθεν λόγω επιμιξίας είμαστε λιγότερο Ελληνες
Παρά τις απαγορεύσεις της χριστιανικής εκκλησίας ο λαός μας εμμένει στα πανάρχαια έθιμα του όπως
α/ Ο εορτασμός της Αποκριάς καθαρά Ελληνικό έθιμο
β/ Το κρέμασμα στεφανιών στα σπίτια την πρωτομαγιά
γ/ Ορισμένες λαϊκές δοξασίες όπως λ.χ τα φυλακτά , η κατάκλιση της νεόνυμφης μετά άρρενος αμφιθαλούς(που ζούσαν και οι δύο του γονείς) παιδιού., το κύλισμα η προστριβή ή η κάθιση της ατέκνου επί λίθων π.χ επί μυλόπετρας για να τεκνοποιήσει(τούτο ανάγεται σε πολύ παλιά εποχή όταν ο Δευκαλίων και η Πείρα πέταγαν λίθους και γεννιούνταν άνθρωποι μετά τον ομώνυμο Κατακλυσμό) η συνήθεια και σήμερον των κοριτσιών να πίνουν αγιασμό για λόγους γονιμότητος , έθιμο που ανάγεται στην αρχαία Αθήνα όπου οι Ατθίδες ελάμβανον ύδωρ εκ της πηγής «Κυλού πήρα» πλησίον του ιερού της Αφροδίτης , η λύση της κώμης των γυμαικών , η οποία δηλώνει την απελευθέρωση από δεσμεύσεις
δ/ Τα χτυπήματα με πράσινους κλάδους επί ανδρών, γυναικών και ζώων , γεγονός που συνδέεται με το αρχαίο έθιμο της Σπάρτης όπου εμαστιγούντο οι έφηβοι προ του βωμού της Ορθίας Αρτέμιδος, ή της Αλέας της Αρκαδίας όπου εμαστιγόννταν οι γυναίκες κατά΄την διονυσικακή εορτή των Σκιερείων. Κατά τα Δημήτρια οι γυναίκες αλληλο-χτυπιούνταν(έτιπτον αλλήλας) Αλλά και οι ιερείς του θεού Φαύνου των Ρωμαίων οι οποίοι κατά τα « Λουπερτάλεια» (15 Φεβρ) περιέτρεχον την πόλιν γυμνοί και χτυπούσαν τους ανθρώπους με λουρίδες δερμάτινες(τα februa)
Εκ των Ελλήνων πήραν το έθιμο και ορισμένοι λαοί της Ανατολής και συνηθίζουν το μαστίγωμα
Ο Νηπιοβαπτισμός
Κατά τους πρώτους αιώνες το βάπτισμα ελάμβανε χώραν εις ηλικίαν ώριμη κατόπιν κατηχήσεως τουλάχιστον επτά ημερών. Όταν όμως ο Χριστιανισμός έγινε επίσημη θρησκεία της Ρωμαικής αυτοκρατορίας η οποία καθιερώθηκε από τον 4ον αιώνα η βάπτιση ετελείτο στο έβδομο έτος της ηλικίας από τη γέννηση του παιδιού. Από της εποχής του Λέοντος του Σοφού η βάπτιση καθιερώθηκε δια της 17ης Νεαράς την τεσσαρακοστήν από της γεννήσεως ή και την ογδόην όπως συνηθιζόταν στην Ανατολική Θράκη. Επειδή η Χριστιανική θρησκεία πρεσβεύη ότι το αβάπτιστο φέρει το «προπατορικό αμάρτημα» και άρα χρειάζεται ο καθαρμός του. Το έργο αναλαμβάνει ο ανάδοχος(νονός) ο οποίος δίδει την ομολογίαν πίστεως αντί του βρέφους και την «αποταγήν» του σατανά.(εκφωνεί τρις το αποτάσσω)
Τα αβάπτιστα εθεωρούντο μολυσμένα Να σημειωθεί ότι
σε άλλες εποχές όταν το παιδί πέθαινε αβάπτιστο το ενταφίαζαν χωρίς παπά και κωδωνοκρουσίες σιωπηλά έξω από το νεκροταφείο . Το έθιμο των λαμπάδων μας παραπέμπει στις λαμπαδηφορίες των Αρχαίων Ελλήνων . Στα όρια της ηθικής και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων βρίσκεται ο νηπιοβαπτισμός διότι το βρέφος δεν είναι σε θέση να εκφράσει τη βούληση του αν επιθυμεί να γίνει χριστιανός ή όχι.
Η παραδοσιακή λατρεία της Ειλειθύιας προστάτιδας των νεογνών και των τοκετών ετέθη εκτός νόμου και αντικατεστάθη από τον Αγιο Ελευθέριον του οποίου το όνομα συνδέθηκε με την «ελευθέρωση» κατά τον τοκετό και από τον Αγιο Στυλιανό να «στηλώνει» την γένναν
Τότε η Θεά Εστία προστάτις των οικιών . Οι αρχαίοι πρόγονοι μας το σπίτι το θεωρούσαν ιερό . Μέσα σ΄ αυτό είχαν βάλει προστάτιδα της οικιακής ζωής και της οικογένειας, την θεά Εστία. Αυτή ήταν η μεγαλύτερη κόρη της Ρέας και του Κρόνου και αδελφή του Δία. Η Εστία έπαιρνε την πρώτη προσφορά σε κάθε θυσία που λάμβανε χώρα στην οικία. Έμεινε παρθένα για να αλληγορεί την οικία που πρέπει να παραμένει αμόλυντη και ενάρετη . Αυτή φρόντιζε ώστε ο οίκος να είναι φιλόξενος , ευχάριστος , φιλικός , τα μέλη της οικογένειας ενωμένα, μονοιασμένα και αδελφωμένα . Η Εστία παρότι ήταν θεά δεν είχε δημόσια λατρεία , διότι ναός της ήταν το κάθε σπίτι που υποχρεωτικά διέθετε την εστία του(το παλαιό παραγώνι ήταν ο βωμός της)
Τώρα οι αρπακτικές Τράπεζες και τα τοκογλυφικά funds αρπάζουν τα σπίτια Τώρα φυσικά όλα άλλαξαν. Το ρόλο της Εστίας παίζουν οι ληστρικές Τράπεζες και τα τοκογλυφικά funds . Οι ανθελληνικοί κλεπτονόμοι με την μέθοδο του ληστρικού δανεισμού κατόρθωσαν να βάλουν στο χέρι 500.000 διαμερίσματα και οικίες λόγω ανεξόφλητων δανείων, μετά την επιβολή των ξενόφερτων Μνημονιακών μέτρων, Οι Τράπεζες για να τα ξεφορτωθούν προτίμησαν να τα παραδώσουν με εξευτελιστικές τιμές στα ξένα αρπακτικά funds, παρά να τα δώσουν με τους ίδιους ή και ευνοϊκότερους για τις τράπεζες στους ιδιόκτητες τους . Και ο διακανονισμός που είχε γίνει τινάζεται στον αέρα μετά την αύξηση των επιτοκίων των τραπεζών προς συγκράτηση του πληθωρισμού.. Λένε ότι οι ίδιοι τα καρπώθηκαν . Αυτός είναι ο σύγχρονος πολιτισμός μας(23/11/22)
ΤΕΛΟΣ
Αμφικτύων
*Αμφικτύων είναι ο Υποστράτηγος ε. α Κωνσταντίνος Κωνσταντινίδης
Συγγραφεύς, Μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών
http://amphiktyon.blogspot.com/
http://amphiktyon.org
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου