ΤΕΤΑΡΤΗ 22 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ Φθινοπωρινή ισημερία ΜΕ ΠΑΝΣΕΛΗΝΟ

Γράφει η Ελένη Μανιωράκη

Η Πανσέληνος του Σεπτεμβρίου ονομάζεται Πανσέληνος του Καλαμποκιού, αλλά και Φθινοπωρινή Πανσέληνος αν συμπίπτει ή είναι κοντά στην Ισημερία. Φέτος Ισημερία και Πανσέληνος σχεδόν συμπίπτουν.

Συμβαίνει κάθε χρόνο, αλλά ο ερχομός του φθινοπώρου δεν παύει να μας εκπλήσσει. Είναι οι νέες μυρωδιές που ξεχύνονται στον αέρα; είναι τα πρωτοβρόχια; είναι η πτώση της θερμοκρασίας; είναι η αλλαγή του σκηνικού της φύσης; Ό,τι και να είναι μάς φορτώνει με αλλαγές συναισθημάτων και σκέψεων. Σαν κάτι να περιμένουμε καινούριο να μας φέρει. Σαν κάτι νέο να συμβεί

Ο ήλιος, αυτός ο παντεπόπτης φταίει για όλα. Από τα πανάρχαια χρόνια οι άνθρωποι σε όλα τα πλάτη και μήκη της γης λάτρεψαν ως θεούς τα δύο ευκολοδιάκριτα ουράνια σώματα, τον Ήλιο και την Σελήνη. Ο φόβος και το δέος του ανθρώπου, όταν το σκοτάδι κατάπινε το φως ,εξαιτίας της απουσίας του άστρου της ημέρας, έγινε η αιτία ήλιος να αποτελέσει την πρώτη θεότητα σε όλες τις αρχαίες θρησκείες. Ο θεός Ήλιος ταυτίστηκε με το υπέρτατο Όν που αποτελεί τον χορηγό τού φωτός και της ζωής. Κατά τη μυθολογία ο ήλιος είναι γιος του Υπερίωνα και της Ευρυφάεσσας ή της Τιτανίδος Θείας. Αδέρφια του η ροδοδάκτυλη Ηώ κι η ωραιοπλέξουδη Σελήνη. Ο ήλιος σύμφωνα με την αρχαία ελληνική παράδοση διασχίζει τον ουρανό καθισμένος σε ένα χρυσό άρμα που το σέρνουν τέσσερις ίπποι , ο Εώος, ο Αίθων, ο Πυρρόης και ο Φλέγων, φωτίζοντας με τις ακτίνες του το σύμπαν. Σε όλες τις αρχαίες θρησκείες επικράτησε ο πανηγυρικός εορτασμός του Ήλιου κατά την αλλαγή των εποχών δηλαδή κατά τις ισημερίες (Εαρινή ισημερία 21 Μαρτίου, Φθινοπωρινή Ισημερία 22 ή23 Σεπτεμβρίου) και τα ηλιοστάσια (22 Δεκεμβρίου- 21 Ιουνίου) στο βόρειο Ημισφαίριο.

Για τον πρωτόγονο βέβαια η παρατήρηση και κατανόηση των εποχικών μεταβολών λόγω της πορείας του ήλιου, ήταν θεμελιώδης προϋπόθεση για την επιβίωσή του. Η ζωή του εξαρτιόταν από τον κύκλο της βλάστησης, γι’ αυτό ανέδειξε την Γαία σε μεγάλη Μητέρα θεά. Η εκκλησία , ότι δεν μπορούσε να εξαφανίσει το ενσωμάτωνε. Έτσι στην θέση των Ισημεριών και των Ηλιοστασίων τοποθέτησε χριστιανικές εορτές. Φέτος την Τετάρτη 22 Σεπτεμβρίου πραγματοποιείται η Φθινοπωρινή Ισημερία, που εξισώνει την ημέρα με την νύχτα, βαδίζοντας σταδιακά προς την αύξηση των ωρών της νύχτας (στο βόρειο ημισφαίριο έξι μήνες νύχτα) ως το χειμερινό ηλιοστάσιο της 22 Δεκεμβρίου. Στην αρχαία Ελλάδα αμέσως μετά την Φθινοπωρινή Ισημερία ετελούντο τα «ΕΛΕΥΣΊΝΙΑ ΜΥΣΤΉΡΙΑ». Κατά τη μυθολογία, ιδρυτής τους θεωρούνταν ο Εύμολπος ή ο Μουσαίος, ο οποίος θεωρούνταν γιος του Ορφέα και τελετάρχης των μυστηρίων . Η αρχή λοιπόν των μυστηρίων συμπίπτει, εντελώς τυχαία, με την 14η Σεπτεμβρίου που πάλι εντελώς τυχαία ο χριστιανισμός έχει τοποθετήσει την «Ύψωση του τιμίου σταυρού. Κι αυτό σημαίνει ότι όπως η Ισημερία επιφέρει την εξισορρόπηση της διάρκειας ημέρας και νύχτας, έτσι και οι άξονες του σταυρού εξισορροπούν και εναρμονίζουν τις αντίθετες δυνάμεις οριζόντια και κάθετη. Ο Ισόπλευρος σταυρός καθώς γνωρίζουμε ήταν ένα από τα Μινωικά σύμβολα.Η ημέρα της φθινοπωρινής ισημερίας γιορτάζεται σύμφωνα με παραδόσεις από πολλούς λαούς, ενώ αποτελεί εθνική γιορτή για τους Ιάπωνες. Στην Κίνα, η ισημερία του Σεπτεμβρίου γιορτάζεται στο Φεστιβάλ της Σελήνης, όπου οι αγρότες παρουσιάζουν την σοδειά του καλοκαιριού και φτιάχνουν νοστιμιές με εποχικά προϊόντα. Αρκετά αρχαιοελληνικά ημερολόγια, ανάμεσά τους των Λακεδαιμονίων και των Μακεδόνων, είχαν ως αφετηρία (πρωτοχρονιά) την φθινοπωρινή ισημερία. Ακριβώς όπως κι οι εποχές, έτσι και εμείς αλλάζουμε πάντα και πάντα ενθαρρυνόμαστε να ακολουθούμε την ροή της ζωής. Ο αιώνιος κύκλος ζωή –θάνατος. Ας υποδεχτούμε το Φθινόπωρο προετοιμάζοντας τους εαυτούς μας για μια καινούργια πραγματικότητα, στρώνοντας τα καθαρά σεντόνια του εξαγνισμού και βάζοντας στον χώρο μας φρέσκα λουλούδια και μυρωδιές του φθινοπώρου. Αυτή είναι η τέλεια στιγμή για να τιμήσετε Έλληνες όλα αυτά που είστε, και να θυμάστε ότι από το φως θα αναδυθούμε. Είθε ο ανθρώπινος πολιτισμός να ακολουθήσει την φωτεινή διαδρομή του ήλιου και να κάνει μιαν στροφή σε έναν πολιτισμό που θα μπορεί να αφουγκραστεί την συμπαντικότητα της ύπαρξης του. Αναζητώντας τις ρίζες μας ας αρχίσουμε να συμμετέχουμε κι εμείς στις προγονικές εορτές ,τις δικές μας εορτές, μήπως μπορέσουμε να σωθούμε από την τρικυμία που μας έριξε η ανήθικη επιδημία. Αφύπνιση τώρα.

 

ΕΛΕΝΗ ΜΑΝΙΩΡΑΚΗ ΖΩΙΔΑΚΗ

(δασκάλα,λογοτέχνις)

 

Ελένη Μανιωράκη

 

Γιάννης Νάκος "Καταστράφηκε η ζωή του και η αθλητική του καριέρα μετά το εμβόλιο"

Α. Ράλλης: Βλάβες στο αίμα από τα εμβόλια - Α. Λαμπρόπουλος "Στην Αιχμή του Δόρατος" 08/09/2021 - "Ανακάλυψη τοξικού οξειδίου του γραφενίου και βαρέων μετάλλων στο εμβόλιο προκαλώντας βλάβη στο αίμα"

Ευρήματα τουλάχιστον 130.000 χρόνων στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ρεθύμνου! Της Αναστασίας Τζιγκουνάκη, διευθύντριας Εφορείας Αρχαιοτήτων Ρεθύμνου

 

Εκτεταμένη επιφανειακή έρευνα στις νότιες ακτές του Ρεθύμνου, έφερε στο φως λίθινα εργαλεία, όπως αχελαίους χειροπελέκεις και κοπείς, της Κατώτερης και Μέσης Παλαιολιθικής περιόδου στις περιοχές Πρέβελης, Σχοινάρια, Τίμιος Σταυρός και Κοτσυφού. Τα εργαλεία αυτά, κατασκευασμένα από τοπικό χαλαζία, με τα πρωιμότερα να χρονολογούνται τουλάχιστον στα 130.000 χρόνια πριν από σήμερα, αποτελούν ισχυρή ένδειξη για το πρώτο διά θαλάσσης πέρασμα των ανθρωπίδων, του είδους του Homo erectus ή Homo heidelbergensis, στις νότιες ακτές της Κρήτης από τον ελλαδικό ηπειρωτικό κορμό ή τις βόρειες ακτές της Αφρικής.

 

Την ανθρώπινη παρουσία στις νότιες ακτές του Ρεθύμνου κατά τη Μεσολιθική περίοδο επιβεβαιώνει η εύρεση λίθινων εργαλείων, όπως ξέστρων, κοπέων, λεπίδων και μικρολιθικών εργαλείων, κατασκευασμένων από τοπικό χαλαζία και κερατόλιθους. Τα ευρήματα αυτά εντοπίστηκαν κατά τη διάρκεια επιφανειακής έρευνας στις περιοχές Δαμνόνι, Αμμούδι, Σχοινάρια, Τίμιος Σταυρός, Πρέβελης και Άγιος Παύλος, καθώς και από την ανασκαφή σπηλαίου στο Δαμνόνι, κατά την οποία ανακαλύφθηκαν και λίγα εργαλεία από οψιανό μηλιακής προέλευσης, γεγονός που παρέχει σημαντική πληροφόρηση για την επικοινωνία και το εμπορικό δίκτυο κατά την περίοδο αυτή.

Νεολιθική Περίοδος (περ. 7000 – 3200 π.Χ.)

Κατά την περίοδο αυτή παρατηρείται εντατική χρήση των σπηλαίων, ενώ κατοίκηση διαπιστώνεται στις πλαγιές υψωμάτων και στους υψηλούς ορεινούς όγκους. Ίχνη ανθρώπινης δραστηριότητας εντοπίστηκαν στο σπήλαιο του Γερανίου, όπου επιβεβαιώθηκε σποραδική κατοίκηση ήδη από το 6000 π.Χ. και περιστασιακή εποχική χρήση του έως και το 3800 π.Χ., εποχή στην οποία χρονολογούνται και ίχνη εγκατάστασης στον λόφο της Φορτέτζας στο Ρέθυμνο.

Στο τέλος της περιόδου χρησιμοποιήθηκαν ως χώροι κατοίκησης και καταφυγίου το Ιδαίον Άντρον στον Ψηλορείτη, και τα σπήλαια Μελιδονίου και Ελλενών, μαρτυρείται κατοίκηση στην ακρόπολη της Αξού, ενώ ίχνη καταγράφονται στον Βρύσινα και την Κουρούπα.

Την ανθρώπινη παρουσία κατά τη Νεολιθική περίοδο μαρτυρούν και λίθινα εργαλεία, κυρίως πελέκεις, που έχουν βρεθεί στην Ονυθέ, τη Βιράν Επισκοπή, τις Σίσες, το Άνω Μέρος και τον Άγιο Ιωάννη, ενώ στη μετάβαση από τη Νεολιθική στην Προανακτορική περίοδο χρονολογούνται οικισμός νότια των Σελλίων, οικιστική εγκατάσταση στις Μέλαμπες και συνεχίζεται η χρήση του σπηλαίου στις Ελλένες.

Εποχή του Χαλκού - Προανακτορική Περίοδος (περ. 3200 – 1900 π.Χ.)

Στην αυγή του μινωικού πολιτισμού, κατά την Προανακτορική περίοδο, στην περιοχή του Ρεθύμνου διαπιστώνεται συνέχιση της κατοίκησης σε παλαιότερες θέσεις αλλά και ίδρυση νέων οικισμών.

Γύρω στα 2600 π.Χ. χρονολογείται η πρωιμότερη φάση του σημαντικού οικισμού στο Χαμαλεύρι, με διάρκεια ζωής σε όλους τους Μινωικούς χρόνους, και με την κατοίκηση να επιβεβαιώνεται τόσο στα παράλια, στον Σταυρωμένο, όσο και στα χαμηλά και εύφορα υψώματα της Κακαβέλας και των Τσικουριανών. Πολύ ενδιαφέρουσα είναι η υπαίθρια εργαστηριακή εγκατάσταση παραγωγής αρωματικών ελαίων που αποκαλύφθηκε στο ύψωμα των Τσικουριανών και χρονολογείται περίπου στα 2100-2000 π.Χ. Οι εστίες και οι πυρές, οι λάκκοι απορριμμάτων, τα λίθινα εργαλεία και τα πήλινα αγγεία ειδικής χρήσης, με ίχνη καύσης, λόγω της εκτεταμένης επαφής με τη φωτιά, υποδηλώνουν εγκατάσταση οργανωμένης βιοτεχνίας. Εργαστηριακές αναλύσεις στα τοιχώματα των αγγείων απέδωσαν ελαιόλαδο, ιριδέλαιο, μέλι και ρητίνη, που υποδεικνύουν παραγωγή αρωματικών ελαίων. Τα μικύλλα – μικρογραφικά – κύπελλα χρησιμοποιούνταν πιθανά ως μονάδες μέτρησης, ενώ οι πολλές λεπίδες οψιανού μπορούν να συνδεθούν με τον τεμαχισμό αρωματικών υλών, όπως των ριζωμάτων της ίριδας. Η βιοτεχνική μονάδα στο Χαμαλεύρι καταδεικνύει την ύπαρξη, ήδη από το 2000 π.Χ., ανεπτυγμένης αρωματοποιίας στην Κρήτη.

Περισσότερα στο : http://www.arxeion-politismou.gr/2021/09/evrimata-130000-xronon-sto-Rethymno.html?spref=fb

 

ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΚΕΨΗ - ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΣΠΥΡΟΥ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΡΟΝΤΑ ΣΥΜΒΑΝΤΑ ΚΑΙ ΤΑ ΕΠΟΜΕΝΑ - Η εκπομπή Κριτική Σκέψη έχει καλεσμένο τον κορυφαίο συνταγματολόγο Βασίλειο Σπύρου ο οποίος μιλάει για όλους και για όλα με γλώσσα αληθείας.

Το σημερινό Αφγανιστάν, ευκαιρία να μας θυμήσει τα Ελληνο-Βακτριανά βασίλεια των Διαδόχων του Μ. Αλεξάνδρου, της ελληνιστικής εποχής, που άνθισαν εκεί

 

Αγαπητοί φίλοι,

με αφορμή τα πρόσφατα γεγονότα στο Αφγανιστάν, δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή (29-8-21) συνέντευξη ενός ξένου συγγραφέα κ. Πρέσφιλντ από τον κ. Ιωαννίδη, σχετικά με το Αφγανιστάν. Γίνεται μία αναφορά στον Μ.Αλέξανδρο και προβάλλεται με κεφαλαία γράμματα ''ως ο ξανθός από την Δύση'' , σαν ο ''περαστικός'' από εκεί, σαν να ήταν ένας ξένος που δεν στέριωσε. Αυτό δεν ίσχύει όμως για τον Αλεξανδρο!

Ίσως είναι λοιπόν μία ευκαιρία να θυμηθούμε κάποια στοιχεία της αληθινής Ιστορίας μας στην Ανατολή και ιδιαίτερα στην Κ. Ασία, με πυρήνα το Αφγανιστάν (αρχαία Βακτριανή). Μία συνοπτική ανασκόπηση της σελίδας αυτής της Ιστορίας μας, κατά την ελληνιστική εποχή,  θα βοηθούσε να την θυμηθούμε, τώρα που το Αφγανιστάν  είναι στην επικαιρότητα..

 

Τον τεράστιο χώρο της αυτοκρατορίας του Μ. Αλεξάνδρου από την Μεσόγειο έως την Κ. Ασία, κληρονόμησαν οι Διάδοχοί του δημιουργόντας (περί το 300 π.Χ.) τα Ελληνιστικά βασίλεια Μ.Ανατολής και αργότερα της Κ. Ασίας, που κράτησαν 3 αιώνες,  αλλά  άφησαν έντονα ελληνικά πολιτιστικά στοιχεία στην Ανατολή για πολλούς αιώνες μετά.. Με τις 70 Αλεξάνδρειες, κατά τον Πλούταρχο, και τις πολλές ελληνικές πόλεις  που δημιουργήθηκαν από τους Διαδόχους, διάσπαρτες στην Ασία, δημιουργήθηκαν μεγάλοι οδικοί άξωνες που διέσχιζαν την Ασία και μεγάλες διεθνείς εμπορικές και πολιτιστικές ανταλλαγές απο την Ανατολή έως την Δύση. Τα ελληνικά νομίσματα απέκτησαν  διεθνή χρήση (όπως το δολλάριου σήμερα), η ελληνική γλώσσα έγινε lingua franca, όπως τα Αγγλικά σήμερα, και κατέστη έτσι γλώσσα οικουμενική και δίαυλος του ελληνικού πολιτισμού στους λαούς της Ασίας. Αργότερα έγινε ο γνωστός δρόμος του Μεταξιού που έφτανε έως την Δ. Κίνα. Βρέθηκαν πρόσφατα ελληνικοί θύλακες (πόλη Νίγια, κινεζο-ιαπωνικές ανασκαφές). 

 

Είναι κρίμα που τα ΜΜΕ αποσιωπούν το τεράστιο πολιτιστικό έργο του Αλεξάνδρου και των Μακεδόνων στην Ασία, με την πολιτισμική κοσμογονία που επιτελέστηκε . Δηλαδή με την διάδοση και οικουμενικότητα του ελληνικού πολιτισμού που επετεύχθη από τα Ελληνιστικά βασίλεια στην Μ.Ανατολή (Πτολεμαϊκό, Σελευκιδικό),  στην Κ. Ασία (Ελληνο-Βακτριανό και  Ινδο-Ελληνικό) και την έντονη ελληνική επιρροή στις τέχνες και πολιτισμούς της Ανατολής. Επιρροές που συνέχισαν ν'ανθούν αιώνες ακόμα μετά την αποχώρηση των Ελλήνων, άρα χωρίς καμία επιβολή. Παράδειγμα  η τέχνη των Κουσάνων που κατέλαβαν τα Ελληνο-Βακτριανά βασίλεια της Κ. Ασίας και υιοθέτησαν στοιχεία του ελληνικού πολιτισμού, ελληνικό Αλφάβητο, ελληνική τέχνη και ελληνική Μυθολογία,  όπως αποδεικνύουν τα ''Χρυσά κτερίσματα του Τίλια Τεπέ'' (Σοβιετική ανασκαφή Β. Σαριγιαννίδης). Η τέχνη αυτή οδήγησε στην φημισμένη τέχνη Γανδάρα, που οι Γάλλοι ειδικοί αποκαλούν ''ελληνο-βουδιστική'', λόγω της μεγάλης ελληνικής επιρροής, 2ος αι.π.Χ.--6ος αι. μ.Χ., (Γαλλικές ανασκαφές, D. Sshlumberger, Ζ.Τarzi, Μουσείο Guimet, Paris). Τελευταίοι χρονικά  οι Βούδες της Μπάμυαν, στο Αφγανιστάν, που ανατινάχτηκαν από τους Ταλιμπάν το 2001 και συγκλόνισαν τότε τον κόσμο, διεθνώς.

Ορισμένα δημοσιεύματα τελευταίως, φαίνεται να έχουν  στοιχεία κάποιας πολιτικής φιλοσοφίας, ενώ θα ήταν προσφορότερη  η αναφορά  σε κείμενα Γάλλων ή Ιταλών Αρχαιολόγων, που ανασκάφτουν στην Ανατολή από το 1922 και έχουν τεράστια πείρα, σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα και έγκυρα πορίσματα για την εξελλήνιση της Ανατολής, με την υιοθεσία των ίδιων των κατοίκων.  Όπως το βιβλίο των ξένων Αρχαιολόγων ''Arts et civilisations de l'Orient hellénisé''  δηλ. ''Τέχνες και πολιτισμοί στην εξελληνισμένη Ανατολή'' , Εκδ. Picard, Paris 2016, Επιμέλεια  καθ.P. Leriche; Διευθυντής Γαλλικών ανασκαφών στην Συρία και Ουζμπεκιστάν. Γράφει: ''Ο ελληνικός πολιτισμός διαδόθηκε στην Ανατολή με την ίδια την δύναμή του'' .   Επίσης το βιβλίο ''L'Hellénisme''  "Ο Ελληνισμός" Ed. Edisud 2003, Καθ. Giorgio Guillini, Διευθυντής Ιταλικών ανασκαφών στην Μεσοποταμία, Σελεύκεια στον Τίγρη, κλπ.. Γράφει: ''Ο ελληνικός πολιτισμός διαδόθηκε στην Ανατολή ως η φωτιά σε δάσος''     Επίσης ''Αϊ Khanoum en Afghnistan'' , Ed. Boccard 2001, Kαθ. Paul Bernard, Διεθυντής των Γαλλικών Ανασκαφών στο Αφγανιστάν. Συνοψίζει: ''Στην ελληνική πόλη Αϊ Χανούμ στο Αφγανιστάν, τα Δελφικά παραγγέλματα στο Ηρώον της πόλης, το Γυμνάσιο αφιερωμένο στον Ηρακλή, η βασιλική βιβλιοθήκη με κείμενα του Αριστοτέλη, κλπ. αποδεικνύουν ότι οι κάτοικοι, Έλληνες και γηγενείς, ζούσαν με τις ελληνικές φιλοσοφικές αξίες και τον ελληνικό τρόπο ζωής. Πολλοί ντόπιοι υιοθετούσαν ελληνικά ονόματα, στοιχεία του ελληνικού πολιτισμού και τον ελληνικό τρόπο ζωής, αυτό που οι ξένοι αρχαιολόγοι αποκαλούν ''εξελλήνιση''. 

Η Αϊ Χανούμ είναι ίσως η Αλεξάνδρεια του Ώξου, η Χεράτ και η Κανταχάρ, που αναφέρονται στα νέα, καθημερινά τις τελευταίες ημέρες,  είναι η Αλεξάνδρεια της Αρίας και της Αραχωσίας, πιο ψηλά στο Τατζικιστάν είναι η Αλεξάνδρεια η Εσχάτη και στο κέντρο η περίφημη Αλεξάνδρεια του Καυκάσου, πρωτεύουσα ένα διάστημα του Ινδο-ελληνικού βασιλείου, που έκανε όλους τους Αρχαιολόγους της Δύσης να ονειρεύονται να την ανασκάψουν κάποτε !!.

Η μεγαλειώδης Αϊ Χανούμ, ίσως η Αλεξάνδρεια του Ώξου, μόνη ελληνιστική πόλη που ανασκάφτηκε ως είχε, χωρίς μεταγενέστερες επιστρώσεις,  δίνει αληθινή εικόνα των ελληνιστικών πόλεων, με τους ελληνικούς θεσμούς, το μεγάλο θέατρο, Ακρόπολη, ναούς, Βιβλιοθήκη, τα αγάλματα Ελλήνων θεών που κοσμούσαν την πόλη, κλπ. Αποδεικνύει  το μεγαλείο που γοήτευε τους γηγενείς και δικαιολογεί την επιρροή του  ελληνικού πολιτισμού στος λαούς της Ασίας. Ο ελληνικός πολιτισμός και η ελληνική γλώσσα ποτέ δεν επεβλήθησαν, οι λαοί διατηρούσαν τον δικό τους και υιοθετούσαν τον ελληνικό, όσο αυτό τους γοήτευε 'η τους εξυπηρετούσε κοινωνικά (ελίτ των πόλεων) ή εμπορικά  στις διεθνείς συναλλαγές.

Να μην ξεχνάμε επίσης ότι οι λαοί της Ασίας εκτιμούσαν τον Αλέξανδρο και τον ελληνικό πολιτισμό, διότι από υπηκόους απολυταρχικών βασιλέων τους έκανε πολίτες ελληνικών πόλεων με ελληνικούς θεσμούς και Ισονομία των πολιτών.

Ο Ακαδημαϊκός και Καθ. Εd. Rtveladze, ο σημαντικότερος Ελληνιστής και Διευθυντής ανασκαφών του Ουζμπεκιστάν, γράφει: ''Ο ελληνικός ανθρωποκεντρικός πολιτισμός αναπτύχθηκε στο Ουζμπεκιστάν για πολλούς αιώνες,  άφησε βαθειά ίχνη στην υλική, πνευματική και καλλιτεχνική ζωή της Κ. Ασίας και συνέχισε να υφίσταται πολύ μετά την πτώση της πολιτικής εξουσίας των Ελλήνων." Greece-Ouzbekistan, Common Cultural Traditions, Taskend, 2001.''Στο Ουζμπεκιστάν ήταν έθιμο να φέρει ο πρωτότοκος το όνομα Αλέξανδρος''

 

Αριστουργηματικά Νομίσματα των Ελλήνων βασιλέων (Ευκρατίδης, Μένανδρος ο Δίκαιος, αναφέρεται στις Ιερές Ινδικές Γραφές, κλπ.) , με τους Έλληνες θεούς στον οπισθότυπο (θησαυροί της Μιρ Ζακά, Μελέτες του καθ. O: Bopearachchi),   και τα αγάλματα των Ελλήνων θεών που κοσμούσανν τις ελληνικές πόλεις στα ελληνικά βασίλεια της Κ. Ασίας, αντιγράφονται, εμπνέουν ή επηρεάζουν τις τοπικές κοινωνίες και τέχνες, αιώνες ακόμα μετά την αποχώρηση των Ελλήνων.

Σήμερα όλοι ανησυχούμε για την τύχη των ελληνικών ή με ελληνική επιρροή έργων τέχνης, που υπήρχαν ακόμα στο Μουσείο της Καμπούλ, τα χρυσά  κτερίσματα του Τίλια Τεπέ, οι ελληνόμορφοι βούδες, τα ελληνικά ευρήματα από την Αϊ Χανούμ (αγάλματα, πάπυροι , επιγραφές) (ο αρχαιολογικός χώρος έχει ήδη καταστραφεί από τον προηγούμενο πόλεμο),  ελπίζοντας να μην καταστραφούν σήμερα ολοσχερώς, όπως στην Συρία.

Τα σημαντικά για την Ελλάδα αρχαιολογικά  ευρήματα όλων των ξένων ανασκαφών στις ελληνικές πόλεις της Ασίας έγιναν αντικείμενα πολλών μεγάλων Εκθέσεων σε πρωτεύουσες ανά τον κόσμο, με έντονο το ενδιαφέρον των επισκεπτών, όχι όμως στην Ελλάδα.Το μάθημα ''Ελληνισμός της Ανατολής'' διδάσκεται σε ξένα Πανεπιστήμια, όχι όμως στην Ελλάδα!.

Η Μ. Αικατερίνη παρήγγειλε βιβλίο για την εκπαίδευση των Ρώσων πριγκίπων,  με το όνομα ''Παιδεία'' (Μουσείο Hermitage) με την Φιλοσοφία του Αριστοτέλη και την ζωή του Μ. Αλεξάνδρου, που θεωρείτοι από όλους τους βασιλείς ως ο ιδανικός Ηγεμών, άξιος Στρατηλάτης και συνετός βασιλιάς..Πολλοί βασιλείς και ευγενείς φέρουν το όνομα Αξέξανδρος. Πίνακες και ταπισερί με εικόνες από την ζωή του Αλεξάνδρου κοσμούν όλα τα παλάτια της Δύσης.

Το Αφγανιστάν τύπωσε παλαιότερα το γνωστό σε όλους μας νόμισμα με τον θυρεό του Βασιλιά Ευκρατίδη (ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΜΕΓΑΛΟΥ ΕΥΚΡΑΤΙΔΗ), θυρεό που έγινε logo της Τραπέζης του Αφγανιστάν. Η Συρία τύπωσε επίσης, παλαιότερα, νόμισμα με την Αθηνά Κυρρήστη, και οι δύο λαοί απότισαν έτσι φόρο τιμής στον ελληνικό πολιτισμό και επαίρονται ότι εμπλούτισε κάποτε τον δικό τους.

Η Ιρανική ποίηση του Μεσαίωνα αποδεικνύει και η οικουμένη ολόκληρη αναγνωρίζει,  ότι ο Αλέξανδρος είναι ο μόνος  στρατηλάτης που υιοθετήθηκε από τους λαούς στους οποίους βασίλεψε και οι οποίοι τον οικειοποιήθηκαν. Οι Ιρανοί ποιητές Νιζαμί και Φερτνουσί ( 12ος -13ος αιών) στα επικά τους ποιήματα  (ΣαχΝαμέ, ΙσκαντάρΝαμέ) οικειοποιούνται τον Αλέξανδρο και τον νομιμοποιούν ως Αυτοκράτορα της χώρας, το ίδιο κάνει ο Ψευδοκαλλισθένης στην Αίγυπτο με την ''Φυλλάδα του Αλεξάνδρου''. Το βιβλίο αυτό, που ηρωποιεί τον Αλέξανδρο,  μεταφράστηκε σε πάμπολλές γλώσσες,  διαβάστηκε περισσότερο από όλα τα άλλα βιβλία για πολλούς αιώνες σε Ανατολή και Δύση και ενέπνευσε  θρύλους  πολλών λαών της Ανατολής, που λατρεύουν (τουλάχιστον οι παλαιότεροι) ή αναφέρονται  με θαυμασμό στον Αλέξανδρο ακόμα σήμερα. Υπάρχει κενοτάφιο στο Παμίρ αλλά και στην Ινδονησία, όπου δεν πήγε ποτέ, αλλά πήγαν οι θρύλοι με Άραβες που δημιούργησαν βασίλειο στην Σουμάτρα, παίρνοντας το όνομα Ισκάντερ (Αλέξανδρος) για να θεοποιηθούν και να εδραιωθούν στον θρόνο τους (Ανακαλύψεις της Γαλλικής  Εθνολογικής Αποστολής, κ. Chamber-Loire). Στην Ανατολή λατρεύεται ακόμα ως ο ''δικέρατος'', βασιλιάς Ανατολής και Δύσης, στους θρύλους πολλών λαών και στο Κοράνι αναφέρεται ως προφήτης δικαιοσύνης (σουράτ 18). Στο Αφγανιστάν οι Παστούν, η πολυπληθέστερη φυλή, αυτοπροσδιορίζονται ως απόγονοι του Αλεξάνδρου και χορεύουν ακόμα σήμερα τον παραδοσιακό τους χορό, είδος Πυρρίχιου,  με το όνομα Ατήνη (Αθηνά).

Ο Μάρκο Πόλο γράφει στο βιβλίο του  ότι ''στο Αφγανιστάν, την χώρα με τις χίλιες πόλεις, όλοι οι βασιλείς θεωρούνται  απόγονοι του Μ.Αλεξάνδρου''. Οι λαοί Χούντζα και Καλάς επαίρονται ακόμα ότι είναι απόγονοι των Μακεδόνων και διατηρούν  ελληνικά στοιχεία θρησκείας και παραδόσεων . Στις χώρες του Αφγανιστάν και Πακιστάν οι άνδρες φορούν ακόμα ένα ιδιαίτερο καπέλο που είναι η αρχαία μακεδονική καυσία. Οι βουδιστικοί ναοί στην Κ. Ασία και Ινδία είναι γεμάτοι με ανάγλυφες Διονυσιακές σκηνές, όπου ο Ηρακλής και ο Διόνυσος πρωτοστατούν συχνά. Ο σύντροφος του Βούδα, ο Βαζραπάνι, παρουσιάζεται παντού δίπλα του, με χαρακτηριστικά Ηρακλέους και ο Αλέξανδρος εμφανίζεται επίσης στα ανάγλυφα αυτά. Και να μην ξεχνάμε ότι ο Βούδας έχει ανθρώπινη μορφή, στην αρχή μάλιστα είχε ''απολλώνιο'' πρόσωπο, φορά χιτώνα και ιμάτιο με ανάλαφρες πτυχές,  χάρη στην Ελληνική επιρροή στην τέχνη της Γανδάρα (όρια Αφγανιστάν και Πακιστάν).

 

Στην Ανατολή λοιπόν, εμφανώς ''παντρεύτηκαν'' δυό κόσμοι και δυό πολιτισμοί, με όσμωση και παραγωγικό αλληλο-εμπλουτισμό. Η Ελλάδα ''φίλησε'' την Ανατολή και μοιράστηκε μαζί της έναν ευγενή πολιτισμό. 

Ο Αλέξανδρος και οι Μακεδόνες άφησαν εκεί έντονα τα χνάρια του ελληνικού πολιτισμού και ορισμένα τιμά η UNESCO.. Στην Μ.Ανατολή διατηρήθηκαν για πολλούς αιώνες, έως τις πρόσφατες γνωστές μας καταστροφές.  Στην Κ. Ασία και στο Αφγνανιστάν ιδιαίτερα, κάποιες μνήμες διατηρούνται ακόμη, για πόσο ακόμη δεν ξέρουμε.

Αξίζει όμως να το  θυμόμαστε και  να το κρατήσουμε στην ιστορική μας μνήμη για τις επόμενες γενιές...

 

Ο Αλέξανδρος, συνδεδεμένος με τον ελληνικό πολιτισμό, δεν ήταν ένας ''περαστικός'' στην Ασία!.

 

Δρ Ποτίτσα Γρηγοράκου

Ερευνήτρια της Ιστορίας του Eλληνιστικού πολιτισμού της Ανατολής.

Λαϊκό Πανεπιστήμιο Αθηνών-ΕτΦτΛ

popa@otenet.gr

ΕΦΥΓΕ ΤΩΝ ΘΕΩΝ Ο ΜΟΥΣΟΥΡΓΟΣ

 

 

 ΕΦΥΓΕ ΤΩΝ ΘΕΩΝ Ο ΜΟΥΣΟΥΡΓΟΣ

 

Έφυγε ο ένας  ,  ο μέγας το  «μουσικό δέρας»

η γη δεν  χωρούσε   εδώ πέρα το «θείον τέρας»

και μετανάστευσε στο υπερπέραν

στον Όλυμπο τον κάλεσε ο Δίας

των θεών τη θεία να   παίξει μουσωδία

Ήταν ασυμβίβαστος  και ενωτικός

καλοκάγαθος και ρομαντικός

υπέρ των αδυνάτων και   φτωχών

ξεχείλιζε από μουσική,  ενέργεια και πάθος

συγχωρητέο του Μίκη κάθε λάθος

ο πιο δημιουργικός  Έλληνας ήταν κατά βάθος

Αιώνιος έφηβος και αθώος σαν παιδί

λεοντόκαρδος και μεθυστικός σαν

την Κρητική ρακί

έφυγε και μας άφησε κενό  μέγα

ολόκληρος ο Ελληνισμός θρηνεί του Μίκη

το ξαφνικό «φεύγα»

Ένα κόσμο ονειρευόταν με κοινωνική  δικαιοσύνη

χωρίς φτώχεια , πείνα και  πολέμους

και των μανάδων την οδύνη

τον  κόσμο του Πολιτισμού και της Ειρήνης

υπέρ   Ελευθερίας και Ανεξαρτησίας

ως την τελευταία του πνοή  αγώνα   δίνει

Μιά διαρκής  πάλη η ζωή  του και αγώνας

στο σπίτι του  με φως τον Παρθενώνα

για το καλό αγωνιζόταν  της οικουμένης

την Ελλάδα μας από τους ισχυρούς αδικημένη

κάποτε δικαιωμένη να την δει  ελεύθερη και ισχυρή

Ο Μίκης μας θα ζει στην εθνική μας  μνήμη

παγκόσμιο ορόσημο   έχει γίνει

της εθνικής αντίστασης και του εμφύλιου

παιδί του ηρωικού 1940

μας τιμά  όταν παίζουν τις νότες του η μπάντα

ο γνήσιος τροβαδούρος της ελληνικής λαλιάς

το χαμό του τραγουδάνε θάλασσες, κάμποι και   βουνά

Όμως ο Μίκης δεν έφυγε από    κοντά μας

αιώνια   θα ζει  μεσ’ στην καρδιά  μας

τα τραγούδια του κελαηδούν και τα πουλιά μας

άφησε  ρίζες   και  με ανθούς κλωνάρια

ογκόλιθοι τα έργα του και καλλιτεχνικά αγκωνάρια

Οποια πέτρα και αν σηκώσεις ο Μίκης   από κάτω

στον Β’ΠΠ, στην Κατοχή, στην Εθνική Αντίσταση

αυτός δεν παραδίδεται μάχεται   εμπράκτως

τον εξορίζει το ξενοκίνητο μεταπολεμικό κράτος

για το ψωμί του λαού  τραγουδάει και για δημοκρατία

για ομαλότητα και ισοπολιτεία  ακόμη και κόντρα στα στρατοδικεία

Με δικτατορίες αυτός δεν συμβιβάζεται

από τα τραγούδια του  η χούντα  σκιάζεται

και τον στέλνει στην Αρκαδία εξορία

και εκείνος θυμωμένος και  παράφορος

τους σαρώνει  με    μουσική    ομοβροντία

Στα νιάτα του κομμουνιστής ιδεολόγος

λυπάται που οι σοβιετικοί δεν πράττουν αναλόγως

ασυμβίβαστος και με το «κόμμα του λαού»

τον ελεύθερο του περιορίζει  λόγο

τότε ανεξαρτοποιείται χωρίς  ενδοιασμό και  φόβο

Σαν πολιτικός    υπεράνω  στέκει  κομμάτων

η ΣΥΝΕΝΩΣΗ του Ελληνισμού

το μείζον θεωρούσε  εκ των  ζητημάτων

η απεξάρτηση από   «προστάτες» και η αποφυγή  άλλων σφαλμάτων

για το Μίκη το  κύριο ήταν των  μελημάτων

πέραν των  μαγευτικών  του των  ασμάτων

Ο Διχασμός που χαράκωσε το πετσί    μας

τότε που μας  έσπερναν  πάθη και μίση

οι εχθροί μας

Λαιστρυγόνες κατασπάραξαν τη φυλή μας

πολέμιος  ο Μίκης και  ακαταμάχητος

κατά των θανατηφόρων πυρηνικών βάσεων και  επεμβάσεων

και  αποδείχθηκε αλάθητος

Με  τις  νότες του γεμίζει  την Ελλάδα

της δίνει ελπίδα και επαναστατική ικμάδα

με   συρτάκι την οικουμένη  κάνει   Ελλάδα

και   τα  μουσικά του  αριστουργήματα που παίζονται στη μπάντα:

[«Επιτάφιος», «Αρχιπέλαγος», «Πολιτεία»,

«Επιφάνια», «Ένας Όμηρος», «Μικρές Κυκλάδες», «Μυθολογία»,

«Μαουτχάουζεν», «Ρωμιοσύνη», «Αρκαδίες 1-Χ»,

«Ήλιος και Χρόνος», «Τα τραγούδια του Αντρέα»,

«18 Λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας», «Τα Λαϊκά»,

«Νύχτα Θανάτου», «Μπαλλάντες», «Οι Γειτονιές του Κόσμου»,

«Διόνυσος», «Φαίδρα», «Μια θάλασσα», «Τα Λυρικά»,

«Διόνυσος», «Βεατρίκη», «Ως αρχαίος άνεμος», «Λυρικότερα»,

«Ερημιά», «Οδύσσεια» «Λυρικότατα», κ.ά]

Εκατοντάδες  συμφωνικά έργα , μπαλέτα ,

καντάτες , ορατόρια

λυρικές και κλασσικές τραγωδίες και άλλα ρεπερτόρια

μουσική για θέατρα , μελοποιημένα ποιήματα

εκατοντάδες βιβλία πολύτιμα αποκτήματα

παγκόσμιες  κινηματογραφικές  επιτυχίες,

άρθρα,  συνεντεύξεις και ομιλίες

πάνω σε θέματα πολιτισμού και διεθνή ζητήματα

δεν έχουν τέλος του Θεοδωράκη τα δημιουργήματα

Αυτός    μια αστείρευτη πηγή εμπνεύσεως

θα χρειαστούν  χρόνια για να   μελετηθεί  το έργο του

και να τύχει εκμεταλλεύσεως

κάποιο μουσικό πανεπιστήμιο   να δημιουργηθεί

με το όνομα του

για να αναπτύξει  των μεγάλων μας

μουσουργών τη δουλειά τους

Το κατεστημένο    λόγω  φοβίας τον είχε αποκλείσει

τα σκύβαλα    και όχι τα διαμάντια  της δημιουργίας

είχε υιοθετήσει

έτσι φθάσαμε στην πολιτιστική και καλλιτεχνική μας  αφασία

στην τριτοκοσμική  κατάντια  και   ξενολαγνία

Φρικτά από   την «ευρυβία» βασανίστηκε

από τον λαό    χωρίς υστεροβουλία αγαπήθηκε

και από   σύμπασα την κοινωνία τραγουδήθηκε

ακόμη και από τους πολιτικούς του αντιπάλους

δεν μισήθηκε

Ο Μίκης ήταν πρώτιστα μουσικοσυνθέτης και μετά πολιτικός

υπεράνω κομμάτων και μικροπολιτικών

η μουσική του τον λαό συνενώνει , τον θερμαίνει

και  με τα τραγούδια του τον εμψυχώνει

το πάνθεο των ηρώων μας τώρα  μπήκε

σαν το   «   Ελληνικό   αηδόνι»

Οι υποθήκες του θα μείνουν αθάνατες

αρκεί να   πέσουν σε ελεύθερες ψυχές όχι σε υποτακτικές

ούτε  σε εθνικά ευάλωτες

Ο Μίκης   έφυγε αλλά  το έργο του αθάνατο θα μείνει

ήλιος θα  γίνει τους μουσικούς μας δρόμους να φωτίζει

στην αθανασία

το ίνδαλμα του στην ομογένεια πλανάται και στην πατρίδα

και   η μουσωδία τους θεούς μας εγγίζει και τα θεία

Το Μίκη  τον φοβόταν το κατεστημένο

τα τελευταία χρόνια τον είχε καραντίνα απομονωμένο

από τα ΜΜΕ  ήταν   αποκλεισμένος   και λίαν   στενοχωρημένος

αυτός όμως ποτέ δεν έχασε το ηθικό του σθένος

Τώρα που έφυγε τον   δοξάζουν

μέγα τον ανεβάζουν δικό τους τον εντάσσουν

ακίνδυνος πλέον καθότι πεθαμένος

Στρεβλόψυχοι οι πολιτικοί μας τα καλύτερα παιδιά μας

εν ζωή τα φυλακίζουν ή τα εξορίζουν

όταν πεθάνουν ήρωες τα βαφτίζουν

το φέρετρο τους με τη σημαία το τυλίγουν

αυτή η μοίρα κάθε μεγάλου που μας δοξάζει

και μας  παραδειγματίζει

Αντίο Μίκη και καλό σου ταξίδι

Αμφικτύων

4/9/ 2021

Αμφικτύων είναι ο Υποστράτηγος ε.α Κωνσταντίνος Κωνσταντινίδης

Συγγραφεύς, Μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών

amphiktyon@gmail.com

http://amphiktyon.blogspot.com/

http://amphiktyon.org