Το όνομα Ανθεστήρια ανάγεται στο άνθισμα της γης, της προσφορά ανθέων, αλλά και από το ρήμα «αναθέσσασθαι» που σημαίνει «προσεύχεται υπέρ των νεκρών».
Οι τελετές των ανθεστηρίων γίνονται προς τιμήν του Διονύσου και γίνονται 11η έως 13η Ανθεστηριώνος (Φεβρουαρίου),
Η πρώτη καλείται «Πυθοίγια» άνοιγμα των πίθων που εφυλλάσσετο ο οίνος. Η δευτέρα «Χόες», νεκρικές χοές, τελετουργική οινοποσία.Κι ενώ θα επερίμενε κανείς το κλίμα να είναι ενθουσιώδες η μέρα θεωρείται μυαρά. Οι ψυχές των νεκρών ανακαλούνται και περιφέρονται μεταξύ των ζώντων. Οι ζωντανοί μασούν από το πρωί «ράμνον», φυτό που αναχαιτίζει το κακό από την επαφή των ζωντανών με τους νεκρούς.
Τα ιερά είναι κλειστά (περιεσχοινισμένα), άρα δεν επροσφέροντο θυσίες στους θεούς, γάμοι δεν ετελούντο κι άλειφαν τις πόρτες των σπιτιών με πίσσα. Κατά την εσπέρα πομπή ξεκινούσε από το εν Λίμνες ιερόν όπου μεταφέρεται το άγαλμα του θεού. Την πομπή συνοδεύουν άνθρωποι μεταμφιεσμένοι σε Βάκχες, Νύμφες ή Ώρες. Κάλυπταν τα πρόσωπα τους με «τρυγία» και τραγουδούσαν τραγούδια καθισμένοι επί των αμαξιών « έψαλλαν τα εξ αμάξης».
Σε μία στάση της πομπής επιβιβάζετο η σύζυγος του Βασιλέως,(βασίλιννα) με την συνοδεία δέκα τεσσάρων γυναικών (Γεραραί) επιλεγμένων από τον βασιλιά. Ενώ οι νεαρές τελούν εις το ιερό των Λιμνών ,λατρευτικές πράξεις, η Βασίλιννα συνδειπνεί με το θεόν Διόνυσον στο Βουκολείον πλησίον της αγοράς, όπου τελείται ο μυστικός της γάμος με τον Θεόν Διόνυσο. Το ξημέρωμα της 13ης Ανθεστηριώνος αρχίζει η καθαυτή πένθιμη ημέρα της εορτής.
Τελείται η Πανσπερμία «παν σπέρμα εις χύτρα εψήσαντες». Την πανσπερμία αυτή οι Γεραραί καθιέρωναν με χύτρες τους δέκα τέσσερις βωμούς του Διόνυσου που ιδρύοντο μόνο γι’αυτήν την γιορτή. Θυσίαζαν μόνο στον Χθόνιον Ερμή κι εδοκίμαζαν όλοι οι πολίτες από την χύτρα εκτός των ιερέων.
Αναφέρεται επίσης από τον Θεόπομπο ότι οι διασωθέντες απόν τον κατακλυσμόν του Δευκαλίωνα έβραζαν όποιους σπόρους έβρισκαν για να συνέρθουν από την τρομερή εξάντληση. Οι Χύτρες λοιπόν ετελούντο εις ενθύμιο της σωτηρίας τους .
Επιπλέον κατά την ημέρα των Χύτρων ετελούντο αγώνες λεγόμενοι «Χύτρινοι» που ήταν ως φαίνεται θεατρικός διαγωνισμός κωμωδίας.
Επισφράγισμα της τελετής από όλους εξεπέμπετο η εντολή «Θύραθε Κήρες ουκ ενί Ανθεστήρια».Φύγετε φαντάσματα δεν είναι πια Ανθεστήρια. Έτσι απομάκρυναντο οι ψυχές των νεκρών που περιφέρονταν στην πόλη.
Συνοψίζοντας θα μπορούσαμε να πούμε ότι κατά τα Ανθεστήρια: 1)Τιμούμε τους νεκρούς του μεγάλου κατακλυσμού.
2)Είναι εορτή της ανοίξεως, όπου εκ των σπερμάτων αναβλαστάνει νέα ζωή.
3) Είναι εορτή της προσπάθειας αθανατοποιήσεως της ψυχής
4) Είναι η εορτή των άρτι τεθνεώτων. ( η ψυχή των νεκρών έχει ανάγκη να δέχεται δώρα) Τα σημερινά μνημόσυνα είναι απομεινάρια των νεκρικών εθίμων των προγόνων μας. Αναλογιστείτε λοιπόν που έχουν τις ρίζες τους τα σημερινά ψυχοσάββατα_
Θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε όλα αυτά όταν μπορέσουμε να κατανοήσουμε τους μεγάλους συμβολισμούς που κρύβονται μέσα στους μύθους μας που είναι πηγή μεγάλων αληθειών.
Πηγή «Ελληνική Θρησκεία» (Π. Μαρίνης)
ΕΛΕΝΗ ΜΑΝΙΩΡΑΚΗ
(δασκάλα-λογοτέχνις)
