Σάββατο 22 Δεκεμβρίου 2018
Παρασκευή 21 Δεκεμβρίου 2018
ΚΑΙ ΤΑ ΗΛΙΟΣΤΑΣΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ... ΚΑΙ ΤΟ ΤΡΙΕΣΠΕΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ...
Γαλάξια, Τρίεσπερο Ηρακλέους, Ισημερίες, Τροπή ηλίου, Ηλιοστάσιο.
Πρόκειται για μία πρωτίστως ελληνική εορτή με μικρές παραλλαγές βάση του τόπου και των εθίμων, που στην αρχή οι πρώτοι πολυθεϊστές αντιγραφείς των Ελλήνων, πχ. Ρωμαίοι την ‘’υιοθέτησαν’’, αλλά που στην συνέχεια, άλλοι λαοί, στην προσπάθειά τους να την προσαρμόσουν στα δικά τους μέτρα, την αντέγραψαν κακέκτυπα και συνεπώς την ευτέλισαν.
Ερώτηση: Θα τους την χαρίσουμε;
Σύμφωνα με τις διασωθείσες και εναπομείνουσες πηγές όπως μερικές εξ αυτών αναφέρονται κατωτέρω, η σύνδεση των λημμάτων του τίτλου (Γαλάξια, Τριέσπερο Ηρακλέους, Ισημερίες, Τροπή ηλίου, Ηλιοστάσιο), μας οδηγεί στην εθιμική εορτή των Ηλιοστασίων.
Συγκεκριμένα:
1) ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΗΛΙΟΣΤΑΣΙΟ
Γαλάξια: Δύο εορτές φέρονται με την ονομασία Γαλάξια.
Η μία τελείται στην Αθήνα, την Θήβα και την Δήλο προς τιμήν του Απόλλωνα την 22α του μηνός Ποσειδεώνος (Δεκεμβρίου), δηλαδή την ημέρα του αστρονομικού φαινομένου, του χειμερινού ηλιοστασίου, και η άλλη, τελείτε (αντιθετικά της πρώτης) προς τιμήν της Ρέας-Κυβέλης τον μήνα Ελαφηβολιώνα (Μάρτιο).
‘’Εορτή Αθήνησι μητρί Θεών αγομένη’’ την ονομάζει ο Ησύχιος ο Αλεξανδρεύς στο γνωστό λεξικό του.
Οι πρόγονοί μας ονόμαζαν τριπλή νύχτα (τριέσπερο) την νύχτα του χειμερινού ηλιοστασίου διότι κατά την παράδοσή μας ‘’συνελήφθη’’ ο Ηρακλής (γνωστός ο μύθος περί Διός και Αλκμήνης) και η γιορτή ξεκινούσε την νύχτα της 21ης-22ας και κορυφωνόταν την 25η όταν μετά από την στασιμότητα του ηλίου άρχιζε να μεγαλώνει η ημέρα, για να φτάσει στην μεγαλύτερή της διάρκεια την ημέρα της 21ης Ιουνίου.
Για την χρήση του επιθέτου ‘’τριέσπερον’’ και την σύνδεσή του με τον Ηρακλή και τις ηλιακές θεότητες {Τιτάνες (Κρόνος), Ήλιος (αδελφές του Ήλιου Σελήνη και Ηώ)}, Απόλλων έχουμε τα ακόλουθα:
1) Ως επίθετο του Ηρακλέους, ‘’ου η σύληψης εγένετο εις τρεις κατά συνέχειαν νύκτας.’’ ΛΥΚΟΦΡΩΝ 33.
2) Κατά Διόδωρο Σικελιώτη. 4.9,2 ‘’τον γαρ Δία μισγόμενον Αλκμήνη τριπλασίαν την νύκτα ποιήσαι και τω πλήθει του προς την παιδοποιίαν αναλωθέντος χρόνου προσημήναι την υπερβολήν της του γεννηθησομένου ρώμης.’’
Εκ των ανωτέρω συνάγεται ότι τόσο τα προς τιμήν του Απόλλωνα και ηλιακών θεοτήτων (Γαλάξια), όσο και το τριέσπερο του Ηρακλέους, αναμφισβήτητα εορτάζονταν τον σημερινό Δεκέμβριο και δη συνέπιπταν τυχαία; με τις ημέρες του χειμερινού ηλιοστασίου. Όπως προαναφέρθηκε, ο Ησύχιος αποκαλεί την εορτή ‘’…Μητρί Θεών αγομένη’’.
Επιπλέον πηγές:
α) Το σύγγραμμα του Leclerc de Sept-Chenes, με τίτλο ‘’Essais sur la religions grecs’’ (Η θρησκεία των Αρχαίων Ελλήνων), έκδοση 1787 και επανέκδοση palala press 2016.
β) Το Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας LIDDEL and SCOTT, έκδοση 1843 και επίκαιρη επανέκδοση.
γ) Κορνούτος Λεύκιος στωικός φιλόσοφος 1ου αιώνα μ. χ. χ. ‘’ Επιδρομή των κατά την ελληνική θεολογίας παραδεδομένων’’.
2) ΘΕΡΙΝΟ ΗΛΙΟΣΤΑΣΙΟ
Κατά τον Σκιροφοριώνα (Ιούνιο) εορτάζεται το θερινό ηλιοτρόπιο (συνώνυμο ηλιοστασίου) όπου εκτός από το άναμμα πυράς (το οποίο αντέγραψαν οι χριστιανοί- εορτή Ιωάννη Προδρόμου 24 Ιουνίου), οι ιερείς ‘’εκπροσωπούντες’’ την Αθηνά, τον Ποσειδώνα και τον Ήλιο, κρατούν πολύχρωμα σκίρα (Προφανώς απ` το σκίρο = σκιάδειο της Αθηνάς. Εξ ου και η ονομασία του μηνός Σκιροφοριών).
(Παναγής Λεκατσάς, ‘’Η καταγωγή των θεσμών, των εθίμων και των δοξασιών’’, Αθήναι 1951).
Εν συνεχεία οι Ρωμαίοι, ως αντιγραφείς του ελληνικού πνεύματος, κατά τις ίδιες ημερομηνίες του χειμερινού ηλιοστασίου, γιορτάζουν τα Σατουρνάλια τα οποία αφιερώνουν στο Θεό Σατούρνους κατ` αντιγραφή του δικού μας Κρόνου και στις 25 Δεκεμβρίου τα Μπρουμάλια απ` το dies brevissima > bruma, την μικρότερη μέρα του χρόνου, δηλαδή το χειμερινό ηλιοστάσιο.
Για δε το θερινό ηλιοστάσιο γιορτάζουν τα Βεστάλια προς τιμήν της Θεάς Βέστας, κατ` αντιγραφή βεβαίως της Εστίας, με άναμμα πυράς όπως εμείς κλπ. (Εξ ου και ο ύμνος στον Ήφαιστο).
(Υπενθυμίζω ότι το 2007 Ρωμαίοι πολυθεϊστές, ζήτησαν να συμμετάσχουν στο θερινό ηλιοστάσιο που έγινε στα ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ όπου και δεχθήκαμε στον Όλυμπο, αντιπροσωπεία τριών ατόμων απ` την Ρώμη. Συμμετείχαν στην ιεροπραξία μαζί μας και απήγγειλαν ύμνους στα Ιταλικά).
Εκτός απ` τους χριστιανούς που πάνω στην ελληνική γιορτή έβαλαν την πλασματική ημερομηνία του δικού τους ‘’ Ήλιου’’ ακολούθησαν κι άλλοι λαοί όπως Κέλτες (με επίσης άναμμα πυράς κατά την νύχτα του ηλιοτροπίου), Ινδοί, Βρετανοί, Αυστριακοί και άλλοι αντιγραφείς (πολυθεϊστές) που γιορτάζουν και τα 2 ηλιοστάσια (Χειμερινό και θερινό), των 2 αυτών ισημεριών οι οποίες ορίζουν τις εποχές του έτους στο μέσον του χρονικού τους διαστήματος.
Επίσης οι Σκανδιναβοί και οι Γερμανοί εορτάζουν την θερινή τροπή. Οι πρώτοι την αποκαλούν ‘’Μιντζόμμερ’’ που σημαίνει ‘’μέσον καλοκαιριού’’ και οι δεύτεροι την αποκαλούν ‘’Ζοννεβέντες’’ που σημαίνει ‘’τροπή ηλίου’’. Κύριο γνώρισμα αμφοτέρων των εορτασάντων είναι το (κατ` αντιγραφή από εμάς) άναμμα του πυρός.
Εστιάζοντας στο θερινό ηλιοστάσιο, οι βιβλιογραφικές πηγές που παραθέτω κατωτέρω για το εμπεριέχον έθιμο του ‘’Κλήδονα’’ στην θερινή τροπή, καταδεικνύουν τον εθιμικό εορτασμό της θερινής τροπής απ` τους προγόνους μας.
Ο Κλήδονας είναι ένα εκ των εθίμων του θερινού ηλιοστασίου. Η λέξη παράγεται εκ του αρχαίου ‘’κληδών’’ όστις ήτο το μαντικό σημείο όπου εδίδοντο οι χρησμοί (κληδονισμοί) ή οι προμαντεύσεις δια το ερωτικό μέλλον των ενδιαφερομένων την εποχή της θερινής τροπής (Εξ ου και στο θερινό ηλιοστάσιο λέμε ύμνο στον Έρωτα).
Ο Παυσανίας αναφέρει ότι στην Σμύρνη υπήρχε ιερόν Κληδόνων. Ο δε Αίλιος Αριστείδης (συγγραφέας και ρήτορας) αναφέρει και θεά Κληδόνα (πρόκειται γι` αυτήν που αντικατέστησαν οι χριστιανοί με τον Αϊ Γιάννη).
Στον Όμηρο ο κληδονισμός αναφέρεται δύο φορές συμπίπτουσες χρονικά (τυχαίο;) με την θερινή τροπή. Τις αναφέρω περιληπτικά:
α) Όταν ο Οδυσσέας αιτείται του Διός έναν καλό οιωνό για το αν θα μπορέσει να φονεύσει τους μνηστήρες και να ξανακερδίσει τον έρωτα της γυναίκας του και ο Δίας του απαντά με βροντή και φωνή μέσω γυναίκας ότι οι μνηστήρες θα δειπνήσουν τελευταία φορά μέσα στα δικά του δώματα.
β) Όταν την επομένη πυγμαχεί με τον Ίρο και τον νικά οι μνηστήρες του λένε ‘’ Ο Ζευς και οι αθάνατοι θεοί να σου δώσουν ξένε ότι επιθυμεί η καρδία σου που μας απάλλαξες απ` αυτόν τον αλήτη’’ κ.λπ.
Αυτά τα δύο συμβάντα εφάνησαν στον Οδυσσέα ως κληδονικά.
Οι Βυζαντινοί αντέγραψαν τον κληδονισμό κατά τρόπο πανομοιότυπο με το έθιμο του δικού μας κλήδονα (αλλά ανεξαρτήτως εποχής θερινού ηλιοστασίου) κι απ` την αντιγραφή της αντιγραφής… ω αντιγραφή, ο κληδονισμός ως ερωτική μαντική, έφτασε μέχρι τους Οθωμανούς, τους Αλβανούς και τους Βούλγαρους, φυσικά παραποιημένα και διαστρεβλωμένα όπως συμβαίνει πάντα όταν απ` την φωτοτυπία ενός πρωτοτύπου φωτοτυπήσουμε άλλες φωτοτυπίες και ούτω καθ` εξής.
Επιπλέον πηγές για τον Κλήδονα κατά την θερινή τροπή:
α) Ν.Γ. Πολίτου, Κλήδονες εν Εστία 1877 και εν Παρθενώνι 1871.
β) Θ.Ι. Αθανασοπούλου, Μαντεία και μαντικαί τελεταί εν Λαογραφία, τόμος 8ος, σελίδα 563.
Πρόκειται για μία πρωτίστως ελληνική εορτή με μικρές παραλλαγές βάση του τόπου και των εθίμων, που στην αρχή οι πρώτοι πολυθεϊστές αντιγραφείς των Ελλήνων, πχ. Ρωμαίοι την ‘’υιοθέτησαν’’, αλλά που στην συνέχεια, άλλοι λαοί, στην προσπάθειά τους να την προσαρμόσουν στα δικά τους μέτρα, την αντέγραψαν κακέκτυπα και συνεπώς την ευτέλισαν.
Ερώτηση: Θα τους την χαρίσουμε;
Σύμφωνα με τις διασωθείσες και εναπομείνουσες πηγές όπως μερικές εξ αυτών αναφέρονται κατωτέρω, η σύνδεση των λημμάτων του τίτλου (Γαλάξια, Τριέσπερο Ηρακλέους, Ισημερίες, Τροπή ηλίου, Ηλιοστάσιο), μας οδηγεί στην εθιμική εορτή των Ηλιοστασίων.
Συγκεκριμένα:
1) ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΗΛΙΟΣΤΑΣΙΟ
Γαλάξια: Δύο εορτές φέρονται με την ονομασία Γαλάξια.
Η μία τελείται στην Αθήνα, την Θήβα και την Δήλο προς τιμήν του Απόλλωνα την 22α του μηνός Ποσειδεώνος (Δεκεμβρίου), δηλαδή την ημέρα του αστρονομικού φαινομένου, του χειμερινού ηλιοστασίου, και η άλλη, τελείτε (αντιθετικά της πρώτης) προς τιμήν της Ρέας-Κυβέλης τον μήνα Ελαφηβολιώνα (Μάρτιο).
‘’Εορτή Αθήνησι μητρί Θεών αγομένη’’ την ονομάζει ο Ησύχιος ο Αλεξανδρεύς στο γνωστό λεξικό του.
Οι πρόγονοί μας ονόμαζαν τριπλή νύχτα (τριέσπερο) την νύχτα του χειμερινού ηλιοστασίου διότι κατά την παράδοσή μας ‘’συνελήφθη’’ ο Ηρακλής (γνωστός ο μύθος περί Διός και Αλκμήνης) και η γιορτή ξεκινούσε την νύχτα της 21ης-22ας και κορυφωνόταν την 25η όταν μετά από την στασιμότητα του ηλίου άρχιζε να μεγαλώνει η ημέρα, για να φτάσει στην μεγαλύτερή της διάρκεια την ημέρα της 21ης Ιουνίου.
Για την χρήση του επιθέτου ‘’τριέσπερον’’ και την σύνδεσή του με τον Ηρακλή και τις ηλιακές θεότητες {Τιτάνες (Κρόνος), Ήλιος (αδελφές του Ήλιου Σελήνη και Ηώ)}, Απόλλων έχουμε τα ακόλουθα:
1) Ως επίθετο του Ηρακλέους, ‘’ου η σύληψης εγένετο εις τρεις κατά συνέχειαν νύκτας.’’ ΛΥΚΟΦΡΩΝ 33.
2) Κατά Διόδωρο Σικελιώτη. 4.9,2 ‘’τον γαρ Δία μισγόμενον Αλκμήνη τριπλασίαν την νύκτα ποιήσαι και τω πλήθει του προς την παιδοποιίαν αναλωθέντος χρόνου προσημήναι την υπερβολήν της του γεννηθησομένου ρώμης.’’
Εκ των ανωτέρω συνάγεται ότι τόσο τα προς τιμήν του Απόλλωνα και ηλιακών θεοτήτων (Γαλάξια), όσο και το τριέσπερο του Ηρακλέους, αναμφισβήτητα εορτάζονταν τον σημερινό Δεκέμβριο και δη συνέπιπταν τυχαία; με τις ημέρες του χειμερινού ηλιοστασίου. Όπως προαναφέρθηκε, ο Ησύχιος αποκαλεί την εορτή ‘’…Μητρί Θεών αγομένη’’.
Επιπλέον πηγές:
α) Το σύγγραμμα του Leclerc de Sept-Chenes, με τίτλο ‘’Essais sur la religions grecs’’ (Η θρησκεία των Αρχαίων Ελλήνων), έκδοση 1787 και επανέκδοση palala press 2016.
β) Το Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας LIDDEL and SCOTT, έκδοση 1843 και επίκαιρη επανέκδοση.
γ) Κορνούτος Λεύκιος στωικός φιλόσοφος 1ου αιώνα μ. χ. χ. ‘’ Επιδρομή των κατά την ελληνική θεολογίας παραδεδομένων’’.
2) ΘΕΡΙΝΟ ΗΛΙΟΣΤΑΣΙΟ
Κατά τον Σκιροφοριώνα (Ιούνιο) εορτάζεται το θερινό ηλιοτρόπιο (συνώνυμο ηλιοστασίου) όπου εκτός από το άναμμα πυράς (το οποίο αντέγραψαν οι χριστιανοί- εορτή Ιωάννη Προδρόμου 24 Ιουνίου), οι ιερείς ‘’εκπροσωπούντες’’ την Αθηνά, τον Ποσειδώνα και τον Ήλιο, κρατούν πολύχρωμα σκίρα (Προφανώς απ` το σκίρο = σκιάδειο της Αθηνάς. Εξ ου και η ονομασία του μηνός Σκιροφοριών).
(Παναγής Λεκατσάς, ‘’Η καταγωγή των θεσμών, των εθίμων και των δοξασιών’’, Αθήναι 1951).
Εν συνεχεία οι Ρωμαίοι, ως αντιγραφείς του ελληνικού πνεύματος, κατά τις ίδιες ημερομηνίες του χειμερινού ηλιοστασίου, γιορτάζουν τα Σατουρνάλια τα οποία αφιερώνουν στο Θεό Σατούρνους κατ` αντιγραφή του δικού μας Κρόνου και στις 25 Δεκεμβρίου τα Μπρουμάλια απ` το dies brevissima > bruma, την μικρότερη μέρα του χρόνου, δηλαδή το χειμερινό ηλιοστάσιο.
Για δε το θερινό ηλιοστάσιο γιορτάζουν τα Βεστάλια προς τιμήν της Θεάς Βέστας, κατ` αντιγραφή βεβαίως της Εστίας, με άναμμα πυράς όπως εμείς κλπ. (Εξ ου και ο ύμνος στον Ήφαιστο).
(Υπενθυμίζω ότι το 2007 Ρωμαίοι πολυθεϊστές, ζήτησαν να συμμετάσχουν στο θερινό ηλιοστάσιο που έγινε στα ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ όπου και δεχθήκαμε στον Όλυμπο, αντιπροσωπεία τριών ατόμων απ` την Ρώμη. Συμμετείχαν στην ιεροπραξία μαζί μας και απήγγειλαν ύμνους στα Ιταλικά).
Εκτός απ` τους χριστιανούς που πάνω στην ελληνική γιορτή έβαλαν την πλασματική ημερομηνία του δικού τους ‘’ Ήλιου’’ ακολούθησαν κι άλλοι λαοί όπως Κέλτες (με επίσης άναμμα πυράς κατά την νύχτα του ηλιοτροπίου), Ινδοί, Βρετανοί, Αυστριακοί και άλλοι αντιγραφείς (πολυθεϊστές) που γιορτάζουν και τα 2 ηλιοστάσια (Χειμερινό και θερινό), των 2 αυτών ισημεριών οι οποίες ορίζουν τις εποχές του έτους στο μέσον του χρονικού τους διαστήματος.
Επίσης οι Σκανδιναβοί και οι Γερμανοί εορτάζουν την θερινή τροπή. Οι πρώτοι την αποκαλούν ‘’Μιντζόμμερ’’ που σημαίνει ‘’μέσον καλοκαιριού’’ και οι δεύτεροι την αποκαλούν ‘’Ζοννεβέντες’’ που σημαίνει ‘’τροπή ηλίου’’. Κύριο γνώρισμα αμφοτέρων των εορτασάντων είναι το (κατ` αντιγραφή από εμάς) άναμμα του πυρός.
Εστιάζοντας στο θερινό ηλιοστάσιο, οι βιβλιογραφικές πηγές που παραθέτω κατωτέρω για το εμπεριέχον έθιμο του ‘’Κλήδονα’’ στην θερινή τροπή, καταδεικνύουν τον εθιμικό εορτασμό της θερινής τροπής απ` τους προγόνους μας.
Ο Κλήδονας είναι ένα εκ των εθίμων του θερινού ηλιοστασίου. Η λέξη παράγεται εκ του αρχαίου ‘’κληδών’’ όστις ήτο το μαντικό σημείο όπου εδίδοντο οι χρησμοί (κληδονισμοί) ή οι προμαντεύσεις δια το ερωτικό μέλλον των ενδιαφερομένων την εποχή της θερινής τροπής (Εξ ου και στο θερινό ηλιοστάσιο λέμε ύμνο στον Έρωτα).
Ο Παυσανίας αναφέρει ότι στην Σμύρνη υπήρχε ιερόν Κληδόνων. Ο δε Αίλιος Αριστείδης (συγγραφέας και ρήτορας) αναφέρει και θεά Κληδόνα (πρόκειται γι` αυτήν που αντικατέστησαν οι χριστιανοί με τον Αϊ Γιάννη).
Στον Όμηρο ο κληδονισμός αναφέρεται δύο φορές συμπίπτουσες χρονικά (τυχαίο;) με την θερινή τροπή. Τις αναφέρω περιληπτικά:
α) Όταν ο Οδυσσέας αιτείται του Διός έναν καλό οιωνό για το αν θα μπορέσει να φονεύσει τους μνηστήρες και να ξανακερδίσει τον έρωτα της γυναίκας του και ο Δίας του απαντά με βροντή και φωνή μέσω γυναίκας ότι οι μνηστήρες θα δειπνήσουν τελευταία φορά μέσα στα δικά του δώματα.
β) Όταν την επομένη πυγμαχεί με τον Ίρο και τον νικά οι μνηστήρες του λένε ‘’ Ο Ζευς και οι αθάνατοι θεοί να σου δώσουν ξένε ότι επιθυμεί η καρδία σου που μας απάλλαξες απ` αυτόν τον αλήτη’’ κ.λπ.
Αυτά τα δύο συμβάντα εφάνησαν στον Οδυσσέα ως κληδονικά.
Οι Βυζαντινοί αντέγραψαν τον κληδονισμό κατά τρόπο πανομοιότυπο με το έθιμο του δικού μας κλήδονα (αλλά ανεξαρτήτως εποχής θερινού ηλιοστασίου) κι απ` την αντιγραφή της αντιγραφής… ω αντιγραφή, ο κληδονισμός ως ερωτική μαντική, έφτασε μέχρι τους Οθωμανούς, τους Αλβανούς και τους Βούλγαρους, φυσικά παραποιημένα και διαστρεβλωμένα όπως συμβαίνει πάντα όταν απ` την φωτοτυπία ενός πρωτοτύπου φωτοτυπήσουμε άλλες φωτοτυπίες και ούτω καθ` εξής.
Επιπλέον πηγές για τον Κλήδονα κατά την θερινή τροπή:
α) Ν.Γ. Πολίτου, Κλήδονες εν Εστία 1877 και εν Παρθενώνι 1871.
β) Θ.Ι. Αθανασοπούλου, Μαντεία και μαντικαί τελεταί εν Λαογραφία, τόμος 8ος, σελίδα 563.
Δρ. Λεωνίδας Λ. Μπίλλης
ΦΙΛΙΠΠΟΙ & ΑΜΦΙΠΟΛΗ: 2 ΠΟΛΕΙΣ ΣΤΗΝ ΣΚΙΑ ΤΟΥ ΜΥΘΙΚΟΥ ΠΑΓΓΑΙΟΥ
ΒΙΣΑΛΤΗΣ/VISALTIS.NET: ΦΙΛΙΠΠΟΙ & ΑΜΦΙΠΟΛΗ: 2 ΠΟΛΕΙΣ ΣΤΗΝ ΣΚΙΑ ΤΟΥ ΜΥΘΙΚΟ...: Η κορυφή Τρίκορφο του Παγγαίου που έδωσε μερικές από τις πιο πλούσιες φλέβες χρυσού. Γράφει ο Θεόδωρος Αν. Σπανέλης Σύμφωνα με την ελ...Πέμπτη 20 Δεκεμβρίου 2018
Ο Ήλιος φτάνει το χαμηλότερο σημείο (χειμερινό ηλιοστάσιο) που έχει το μεσημέρι στη διάρκεια ενός χρόνου.
Μετά τις 21 Δεκεμβρίου ο Ήλιος αρχίζει και πάλι να ανεβαίνει όλο και πιο ψηλά και η ημέρα να μεγαλώνει. Σταματάει τη κίνηση του προς το νότο και στρέφεται προς βορρά. Οι άνθρωποι σε διάφορα σημεία του πλανήτη πανηγύριζαν που ο ήλιος για μια ακόμα φορά πέρασε από το Χειμερινό Ηλιοστάσιο και ξαναγεννήθηκε.
Ο ‘Ήλιος λατρεύτηκε από του αρχαίους λαούς σαν Θεός, γι αυτό πολλές θρησκείες είχαν τοποθετήσει σε αυτή την περίοδο πολύ πριν από την έλευση του Χριστιανισμού, τη γέννηση των Θεών τους.(Σχετικό θέμα εδώ)
Στην αρχαία Ελλάδα στο Χειμερινό Ηλιοστάσιο γιόρταζαν τη γέννηση του Διονύσου, γιου του Δία και της παρθένου Σεμέλης. Τον αποκαλούσαν «σωτήρα» και «θείο βρέφος». Ήταν ο «καλός ποιμένας», οι ιερείς του οποίου κρατούσαν την ποιμενική ράβδο, όπως συνέβαινε και με τον Όσιρη. Τον χειμώνα θρηνούσαν το σκοτωμό του από τους Τιτάνες, αλλά στις 30 Δεκεμβρίου γιόρταζαν την αναγέννηση του.
Οι ιέρειες τότε ανέβαιναν στην κορυφή του ιερού βουνού και κρατώντας ένα βρέφος φώναζαν «ο Διόνυσος ξαναγεννήθηκε».
Ο Ήλιος λατρεύτηκε από τους αρχαίους Έλληνες σαν θεός, μιας που γι αυτούς
ο Ήλιος, ήταν ο δημιουργός των εποχών του έτους, και του κύκλου των φαινομένων και των εναλλαγών που σχετίζονται με αυτές , από τη σπορά έως τη βλάστηση και από την ανθοφορία έως τη συγκομιδή.
Τον απεικόνιζαν πάνω σε ένα πύρινο άρμα να ξεκινά κάθε πρωί, να διατρέχει τον ουρανό και να σκορπίζει το φως στη Γη. Τον ταύτιζαν επίσης με το Φοίβο Απόλλωνα, το θεό του Φωτός.
Αναπαριστούσαν την κίνηση του ηλίου με τη ζωή ενός ανθρώπου που γεννιόταν κατά το Χειμερινό Ηλιοστάσιο, και μεγάλωνε βαθμιαία όπως αυξανόταν το φως του ηλίου μέχρι την Εαρινή Ισημερία όπου ή ημέρα εξισώνεται με τη νύχτα. Τότε η Ήλιος νικά το σκοτάδι, συμβολίζοντας με αυτό τον τρόπο την αναγέννηση της φύσης μέσα από τη μήτρα της Γης.
Η γιορτή αυτή πέρασε και στην αρχαία Ρώμη όπου γιόρταζαν τα Σατουρνάλια, προς τιμή του θεού Κρόνου, αλλά και της θεάς Δήμητρας, όπου θυσίαζαν χοίρους για την ευφορία της Γης. Ήταν μια από τις σημαντικότερες γιορτές και ονομαζόταν
«η ημέρα του αήττητου ήλιου».
ΜΠΟΡΑ ΕΙΝΑΙ ΘΑ ΠΕΡΑΣΕΙ - Δυνατά και ελληνικά!
Δυνατά
και ελληνικά!
Δεν ξέρω αν είναι μόνο
δική μου διαπίστωση, αλλά νομίζω ότι έχουν αρχίσει να «ξεθωριάζουν» οι εορτές
των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Επιτρέψτε μου δε -λόγω της πείρας
πλέον- να αποδώσω αυτό το «ξεθώριασμα» στην υπερκατανάλωση και την
παγκοσμιοποίηση.
Δεν είναι πια η
Πρωτοχρονιά η μέρα της αγωνίας των παιδιών για το πολυπόθητο δώρο, όταν ανά
πάσα στιγμή, μέσα στον χρόνο, πραγματοποιούνται «καταδρομικές» επισκέψεις στα
«Τζάμπο», στα «Πάμπλικ» και στις άλλες δωραποθήκες, όπου ψωνίζεις στριμωγμένος
και περιμένεις μιαν ώρα στην ουρά για να πληρώσεις το προϊόν που αγόρασες.
Είναι κι εκείνη η ριμάδα η
τηλεόραση, που κάθε τόσο σου αμολάει και μια διαφήμιση για ένα καινούργιο
παιχνίδι, ένα καινούργιο «γκάτζετ» (άτιμη γλώσσα) και αρχίζουν τα παιδιά και τα
εγγόνια να μουρμουρίζουν.
Κι εσύ έχεις κόψει το
τσιγάρο, έχεις κόψει τον καφέ και αγωνίζεσαι να βάλεις κάνα φράγκο στην μπάντα
για να μπορέσεις να ικανοποιήσεις, έστω και στο ελάχιστο, τις επιθυμίες τους.
Δυστυχώς, μάθαμε στην
υπερκατανάλωση. Ποιοι; Εμείς, που παίζαμε μπάλα με ένα μπουκάλι πλαστικό, με
ένα πάνινο τόπι. Εμείς, που φτιάχναμε μονάχοι μας τα παιχνίδια και κλαίγαμε από
χαρά όταν μας χάριζαν την Πρωτοχρονιά (και όχι τα Χριστούγεννα) μια δερμάτινη
μπάλα ή ένα σιδερένιο (και όχι πλαστικό) τρενάκι!
Και τρέχουν όλη τη χρονιά
στα καταστήματα-παγίδες, που πλασάρουν ό,τι φτηνό και ευτελές, που γεμίζουν τα
σπίτια μας κινέζικα και τούρκικα παιχνίδια, που τα παιδιά τα βαριούνται σε
ελάχιστο χρόνο, καθώς η αφθονία φέρνει εύκολα τον κορεσμό... Μας άλλαξε τα φώτα
η παγκοσμιοποίηση. Ακούω διαφημίσεις στο ραδιόφωνο που μιλούν για «τον αληθινό
Αϊ-Βασίλη... από το Ροβανιέμι», δεν ακούω «Χιόνια στο καμπαναριό» ούτε
«Χριστούγεννα Πρωτούγεννα». Ακούω «Τζινγκλ-μπελς» και φοβάμαι ότι τα παιδιά των
παιδιών μας θα τραγουδούν τα κάλαντα στα αγγλικά!
Βλέπω να γιορτάζεται ο
«Χάλογουιν» στα σχολεία και φοβάμαι ότι σε λίγο θα ξεχάσουμε τις γιορτές μας
και θα έχουμε Ημέρα των Ευχαριστιών και... Ραμαζάνι! Κι όλα αυτά με τις
ευλογίες των πολυεθνικών, που έκλεισαν τα μαγαζιά μας κι έφεραν τα απρόσωπα
Mall.
θα πάρω κι εφέτος την
εγγονή μου και θα πάμε να πούμε μαζί τα κάλαντα. Δυνατά και ελληνικά!
Η
Ακίς
akis@dimokratianews.gr
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)