Σέ πρόσφατο δημοσίευμα τοῦ «Βήματος» μάθαμε ὅτι τό βρετανικό περιοδικό Heritage Daily μᾶς ἔκανε τήν τιμή νά μᾶς συμπεριλάβει, ὡς Ἑλλάδα, στό ...top 10 τῶν ἀρχαιολογικῶν ἀνακαλύψεων τοῦ 2013. Γιατί; Λόγῳ τῶν εὑρημάτων ἀπό τήν ἀνασκαφή στή θέση Κουτρουλοῦ Μαγούλα τῆς Φθιώτιδας. Ἐκεῖ ὅπου ἡ Ἀρχαιολογική Ὑπηρεσία σέ συνεργασία μέ τήν Βρετανική Σχολή Ἀθηνῶν καί τό Πανεπιστήμιο τοῦ Σαουθάμπτον ἀνακάλυψαν 300 καί πλέον προϊστορικά πήλινα εἰδώλια σέ μεγάλη ποικιλία τύπων.
Σύμφωνα μέ τό δημοσίευμα τῆς διαπλοκο- φυλλάδας τό ἑλληνικό ἐνδιαφέρον βρισκόταν μόνο στήν 10η θέση, αὐτήν τῆς Μαγούλας.
Χωρίς νά θέλουμε νά ὑποτιμήσουμε φυσικά τή δουλειά καί τά εὑρήματα στή Φθιώτιδα, ἐμεῖς βρήκαμε πολύ μεγάλο ἐνδιαφέρον καί στήν 3η θέση τοῦ καταλόγου (τά δύο πρῶτα ἦταν στή Βρετανία): στό τεράστιο κελάρι τοῦ παλατιοῦ τῆς «χαναανίτικης» πόλης Τέλ Κάμπρι, στό βόρειο Ἰσραήλ.
Μιλᾶμε γιά μία πόλη κοντά στά σύνορα Ἰσραήλ - Λιβάνου, στά πέντε χιλιόμετρα ἀπό τήν ἀκτή, ἀγνώστου ἀρχαίου ὀνόματος, πού ἄκμασε περί τό 2100-1500 π.Χ.. Τό μοναδικό της παλάτι, τοῦ 18ου π.Χ. αἰώνα, καταστράφηκε μᾶλλον ἀπό σεισμό ἤ φωτιά κι ἔχει τό μέγα προνόμιο νά μήν ξαναχτίστηκε ἀπό μεταγενέστερους πολιτισμούς.
Καταλαμβάνει ἔκταση περί τά 4.000 τ.μ. κι ἀκόμη ἡ ἀνασκαφική ἔρευνα προχωράει - οἱ ἀρχαιολόγοι ὑπολογίζουν ὅτι μπορεῖ τελικά νά φτάσει τά 5-6 χιλιάδες τ.μ.. Σέ κάποιο λοιπόν διαμέρισμά του βρέθηκαν 40 δοχεῖα τῶν 50 λίτρων, τά ὁποῖα ἀνακαλύφθηκε πώς περιεῖχαν γλυκό κρασί, ἀρωματισμένο μέ μέντα, μέλι, κανέλα, ἄρκευθο καί ρητίνες! Τό κρασί αὐτό λοιπόν στήν ἀρχαία Αἴγυπτο ἐθεωρεῖτο πώς εἶχε φαρμακευτικές ἰδιότητες καί χρησιμοποιεῖτο γιά 20 αἰῶνες.
Παρακινημένος ἀπό τήν δεδομένη σχέση τῶν πανάρχαιων Ἑλλήνων (ἤ, ἔστω, τῶν κατοίκων τοῦ ἑλλαδικοῦ χώρου) μέ τό κρασί, ἔψαξα λίγο στό Διαδίκτυο γιά τό Τέλ Κάμπρι - καί τί βρῆκα; Ὅτι ἡ «χαναανίτικη» αὐτή πόλη ἦταν μᾶλλον ...δική μας! Διαβάζω λοιπόν πώς εἶναι τό μόνο πόλισμα τῆς ἀρχαίας Παλαιστίνης πού ἀνέδειξε ἀπομεινάρια Μινωίτικης (ἤ Αἰγαιακῆς) τοιχογραφίας καί ζωγραφικῆς δαπέδου! Οἱ ἀνασκαφές τῶν Κεμπίνσκι καί Νιμάγιερ (1986-1993) μά καί οἱ νεώτερες τῶν Λαντάου καί Κλάιν (2008-2009) ἀποκάλυψαν ἀμέτρητα θραύσματα ζωγραφισμένου κονιάματος αἰγαιακοῦ τύπου (παρόμοια μέ κεῖνα στήν αἰγυπτιακή πόλη Τέλ ἐλ Ντάμπα, στήν Κάτνα τῆς Συρίας καί στήν Ἀλαλάκ τῆς Ἀλεξανδρέττας).
Μάλιστα στήν τελευταία φάση, πού διήρκεσε μέχρι τό περασμένο καλοκαίρι, οἱ ἀρχαιολόγοι ἀναγνώρισαν τήν χαρακτηριστική τεχνική τῶν Μινωιτῶν στά νέα εὑρήματα, μέ τήν τέλεια κόκκινη εὐθεία πού δημιουργοῦσαν μέ ἕνα βαμμένο τεντωμένο νῆμα πάνω στόν ὑγρό σοβά.
Ἐπίσης ἀνασκάφηκε ἕνα κτίριο χτισμένο μέ τήν χαρακτηριστική μινωική ἀρχιτεκτονική τῶν ὀρθοστατῶν.
Μιλᾶμε λοιπόν πιθανῶς γιά τίς ἀρχαιότερες μαρτυρίες μινωικῆς παρουσίας στήν ἀνατολική Μεσόγειο.
Πῶς βρέθηκαν ἐκεῖ καί τί ἀποδεικνύουν;
Εἶναι νωρίς νά εἰπωθεῖ μέ βεβαιότητα καί ἡ συνέχεια τῆς ἔρευνας ἴσως δώσει τήν ἀπάντηση. Ἄν ὅμως κανείς ἀναλογιστεῖ τήν θαλασσοκρατορία τῶν Μινωιτῶν (καί μετά τῶν Μυκηναίων), τίποτε δέν δείχνει παράδοξο.
Παράδοξο κατά τόν Κλάιν εἶναι πώς ὁ συγκεκριμένος τόπος στό Τέλ Κάμπρι δέν κατοικήθηκε γιά τρεῖς περίπου αἰῶνες καί «ξαφνικά ἐμφανίζεται ἀνθρώπινη παρουσία στήν ἀκρόπολή του τήν Ἐποχή τοῦ Σιδήρου» (1200 π.Χ.)
Ποιοί εἶναι οἱ νέοι αὐτοί, ἀπροσδόκητοι κάτοικοι τῆς ὀχυρωμένης ἀκρόπολης; Ἕλληνες μισθοφόροι, κατά τούς ἀρχαιολόγους! Μάλιστα τό Τέλ Κάμπρι θεωρεῖται «κρίσιμο γιά νά ἀντληθοῦν στοιχεῖα σχετικά μέ τόν ρόλο τῶν Ἑλλήνων μισθοφόρων στά πολιτικά καί πολιτιστικά συστήματα τῆς Ἀνατολίας».
Ἐννοεῖται πώς κανένας ἀκόμα δέν μιλᾶ γιά μινωίτες κατοίκους ἤ ἄρχοντες στό Τέλ Κάμπρι ἀλλά γιά καλλιτέχνες καί μισθοφόρους στήν ὑπηρεσία τῶν «Χαναανιτῶν». Ὅμως ἡ ἀρχαιολογία προχωράει καί ἡ ἀλήθεια ἀποκαλύπτεται (βλ. καί “Aegeans in Israel: Minoan Frescoes at Tel Kabri”, Eric H. Cline - Assaf Yasur-Landau, July/August 2013, Biblical Archaeology Review). Τό ἐρώτημα εἶναι ἄν ἐμεῖς ὡς Ἕλληνες πολίτες καί ὡς συγκροτημένη κοινωνία (Ἐκπαίδευση, ἐπιστημονικός κόσμος, Τῦπος, πολιτεία...) ἐνδιαφερόμαστε νά τήν μάθουμε.
Αντιφωνητής ΔΕΚΑΠΕΝΘΗΜΕΡΟ ΠΑΝΘΡΑΚΙΚΟ ΕΝΤΥΠΟ ΓΝΩΜΗΣ
